Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

131 records found
NrJaarAfk▼BeschrijvingVertalingen
48394exp. Iac.Uiteenzetting bij de Jakobusbrief.
-Exegese- 
Onvolledige uiteenzetting bij de Brief van Jakobus.
Dit geschrift is niet meer bewaard gebleven. Het kent dezelfde achtergrond als nr 47 exp.Gal en nr 49 exp.prop.Rm. Van de inhoud is nog iets bekend. Het werk wordt zowel in Augustinus' retractationes (2,32) genoemd als in Possidius' indiculus (10-3,10).
View
47394exp. Gal.

Uiteenzetting bij de Galatenbrief.
-Exegese- 
Dit geschrift kent dezelfde achtergrond als nr 49 exp.prop.Rm. Doorlopend commentaar op de gehele Brief aan de Galaten.

View
46411exc. urb.

Preek over de verwoesting van de stad Rome.
-Apologetiek- 
Aan de orde is de vraag of God omwille van rechtvaardige bewoners de stad had moeten sparen.

Twintig preken van Aurelius Augustinus / vert. door Gerard Wijdeveld ; ingeleid door Paul van Geest. - Amsterdam : Van Gennep, 2008.- ISBN: 978-5515-909-3. p. 195-208. - Herdruk van 1986 met gewijzigde inleiding. Twintig preken van Aurelius Augustinus / vert. en ingel. door Gerard Wijdeveld. - Baarn: Ambo, 1986. - ISBN: 90-263-0759-4. - p. 175-186. View
41394ep. Rm. inch.

Uiteenzetting over de groet van de Romeinenbrief.
-Exegese- 
Dit onvoltooide werk behandelt de groet van de Romeinenbrief en het vraagstuk over de zonde tegen de Heilige Geest.

View
43407ep. Io. tr.

10 Verhandelingen over de Eerste Brief van Johannes.
-
Exegese- 
Doorlopend commentaar op de brief tot 5,2. De eerste acht verhandelingen zijn gehouden in de eerste week van Pasen; de laatste twee waarschijnlijk rond Hemelvaartsdag.

Preken over de eerste brief van Johannes / Augustinus ; vert. en ingel. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1992.- ISBN: - View
400ep.

Brieven
- - 
Hoewel de brieven als geheel in dit overzicht zijn gerangschikt onder niet te dateren werken, zijn de brieven afzonderlijk in de zeventiende eeuw door de mauristen opnieuw genummerd, waarbij zoveel mogelijk de chronologische volgorde van de brieven is aangehouden. Een verantwoording van deze nieuwe ordening is uitgewerkt in PL 33,13-48. Hoe deze nummering zich tot de oude verhoudt, vindt men terug in PL 33, 1163-1169. Een alfabetisch overzicht van adressanten en geadresseerden vindt men in PL 33,1170-1172. De mauristen hebben de brieven in vier groepen ingedeeld: Groep 1 bevat de brieven 001-030 uit de jaren 386-395. Groep 2 de brieven 031-123 geschreven in 396-410. Van deze brieven worden de nummers 54-55 als een afzonderlijk werk beschouwd: nr 70 inq.Ian. Evenzo is brief 102 terug te vinden als nr 106 qu.c.pag. Groep 3 met de brieven 123-231 uit de periode 411-430. Van deze brieven wordt nummer 140 als afzonderlijk werk gezien: nr 66 gr.t.nou. Evenzo brief 147 als nr 128 uid.deo, brief 166 als nr 93 orig.an., brief 167 als nr 114 sent.Iac., brief 185 als nr 25 correct., en brief 187 als nr 100 praes.dei. Groep 4 met de brieven 231-270 (271) die moeilijk of niet te dateren zijn. Tenslotte moeten de brieven worden genoemd die zijn ontdekt door Johannes Divjak en gepubliceerd in CSEL 88 en in de Franse reeks OSA 46B. Het gaat hier om 31 brieven met de nummers 1*-29*. De volgorde van deze brievenreeks is niet chronologisch.

Voor een overzicht van Nederlandse vertalingen per Epistula zie : AI Epistulae in Nederlandse vertalingen (pdf febr. 2019) Belangrijkste bundels : Hiëronymus Brieven/ vert. uit het Latijn en van aant. voorz. door Chris Tazelaar. Budel:Damon, 2008. Bevat de correspondentie tussen Hiëronymus en Augustinus. Brieven 19*, 28, 39, 40, 67, 68, 71, 72, 74, 75, 81, 82, 123, 166, 167, 172, 195, 202, 202A Ooit een land van kloosters / vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1999. - ISBN: 90-74829-07-4. - Bevat: brief 5, 48, 60, 78, 83, 210, 243. Veel te laat heb ik jou lief gekregen : bij het zestiende eeuwfeest van Augustinus' bekering / vert. en commentaar door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1986. - ISBN: 90 6831-060-7. - Bevat: brief 10*,21, 33, 134, 228 . Augustinus leven en werken / A. Sizoo. - Kampen: Kok, 1957.- 352 p., 24 cm. - ISBN: - Bevat brief: 50, 67, 113, 114, 115, 116, 133, 146, 213, 244, 247, 255, 269. De briefwisseling van Paulinus van Nola en Augustinus / vert. en commentaar door A.P. Muys. - Hilversum: Schipper, 1941. - Bevat: brief 24,25, 27, 30, 31, 32, 42, 45, 80, 94, 95, 121, 149, 186. In antwoord op uw vragen : Augustinus' brieven aan Januarius [Ad inquisitiones Ianuarii libri duo (= Epistulae 54-55)] / Aurelius Augustinus ; vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Ben Bongers, Joost van Neer, Martijn Schrama, Anke Tigchelaar. - Budel : Damon, 2009. - 174 p. - ISBN: 978-90-5573-930-1. - Latijn-Nederlandse paralleltekst. Christenen in de antieke wereld / A. Sizoo. - Kampen: Kok, 1953.- 204 p., 25 cm. - ISBN: - Bevat brief: 68, 72, 73, 75, 181. Augustinus' briefwisseling met Nectarius / vert. en commentaar door Hendrik Huisman. - Amsterdam : Babeliowsky & Zn, 1956. - Bevat: brief 90, 91, 103, 104. Augustinus' briefwisseling met Dioscorus vert. en commentaar door Jacob Hendrik Koopmans. - Amsterdam : Jasonpers, 1949. - Bevat: brief 117, 118. Staat van ontlediging, staat van gebed / vert. en ingel. door Anne-Marijke Silvius-Janssen. - Brugge; Tabor, 1992, 49-82. - ISBN: 90-6597-016-9. - Bevat: brief 130, 131. - Kunnen wij God zien? Augustinus' mystieke brief aan Paulina / Augustinus; inl. vert. en toelichting van Thijs Rutten. - Kampen: Ten Have, 2009. - 175 p. pb - ISBN: 978-90-25959913. - Bevat brief 147. - Met zachte hand : Augustinus over dwang in kerk en maatschappij : [Epistula 185] / Augustinus; vert. en ingeleid dor Paul van Geest en Vincent Hunink. - Budel : Damon, 2012. 151 p. ISBN: 978-94-6036-064-0 - Bevat: brief 185, "Augustinus' brief 263 aan Sapida" / ingeleid en vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - in : Augustinusdag 1995 "Zoek je hart" , pagina's 69-73. - Zie ook pdf op de website. View
55421ench.

Handboek over geloof (c. 9-113), hoop (114-116) en liefde (117-122).
-Dogmatiek- 
Geloofsinstructie voor Laurentius: hoe moet God worden aanbeden en hoe wordt in de Schrift bepaald wat ware wijsheid is voor een mens? Het grootste gedeelte bevat een uitleg van het geloof naar de woorden van de apostolische geloofsbelijdenis als vertolking van de Schriften. Allerlei kwesties over de afzonderlijke geloofsartikelen komen aan de orde. Het werk biedt daarom een compact overzicht van Augustinus' theologische opvattingen.

Handboekje over geloof, hoop en liefde = Enchiridion ad Laurentium de fide spe et caritate / Augustinus van Hippo ; ingeleid en vertaald door T.J. van Bavel . - Leuven : Peeters, 2008. - IV, 101 p.- ISBN: 978-90-429-2021-7. View
39392en. Ps.

Uiteenzettingen over de Psalmen.
-Exegese- 
Vers-voor-vers-uitleg over het gehele psalterium. Niet alle uiteenzettingen zijn als voordracht gehouden. Tenminste de uiteenzettingen over de Psalmen 1-32 (33) zijn gedicteerd; evenzo de 32 sermones over Ps 118 (119). De uitleg is sterk christologisch van karakter.

Voor een overzicht van Nederlandse vertalingen per Enarratio zie: AI - Enarrationes in Nederlandse vertalingen ( pdf jan.2019 ) Belanrijkste bundels : Zoals het hart verlangt : Preken over de psalmen / Augustinus ; vert. en ingel. door Martijn Schrama, Wim Sleddens en Hugo De Lil. - Zoetermeer: Meinema, 2001. - ISBN: 90-211-3793-3. - Bevat: preek over de psalmen 1, 38, 39, 42, 63, 85, 90. - Ooit een land van kloosters / vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1999. - ISBN: 90-74829-07-4. - Bevat : preek over psalm 99. Commentaar op Psalm 118/119 / Augustinus ; vert. en ingel. door Tarsicius Jan van Bavel. - Baarn: Ambo, 1996. - ISBN: 90-263-1429-9. Psalmen 133-134: Monastieke broederschap / Augustinus; vert. en ingel. door Michel Coune OSB. - Brugge: St.-Andriesabdij, 1995 Luisteren naar Sint Augustinus : preken voor het liturgisch jaar / [Augustinus] ; vert. Frans Vromen, OSB ; ingel. door Tarsicius J. van Bavel, OSA. - Bonheiden : Bethlehem, 1985. - 158 p. ; 21 cm. - ISBN: - . Bevat: preek over psalm 97. Enkele psalmverklaringen van Augustinus : Feestbundel ter gelegenheid van het 25-jarig priesterjubileum van Pater-Prior Roose OSB . - Vaals: Benedictijnen van de Abdij St. Benedictusberg, 1977. - ISBN: - Bevat: preken over de psalmen 8, 21, 42, 54, 68, 69, 83, 90, 102, 111, 112, 124, 129, 148. View
36392duab. an

Twee zielen in een mens?
-Antimanicheïsch- 
Centraal staat de manicheïsche opvatting dat een mens twee zielen heeft: een goede van God, en een slechte van de macht van de duisternis. In de argumenten over en weer beroepen de manicheeërs zich op Joh 8,47 en Joh 8,44 en beroept Augustinus zich op Joh 1,3, 1 Kor 8,6 en Rom 11,36. Het kwade in een mens mag niet aan een kwade ziel worden toegeschreven, maar is een beroving van het goede.

View
33396doctr. chr.

Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie.
-Dogmatiek, Exegese- 
Op welke manier kan de Heilige Schrift worden begrepen en hoe moet het begrepene vervolgens worden overgedragen? In de boeken 1 en 2 de beginselen van zowel profane als gewijde vakken. In boek 3 aandacht voor wat tegenwoordig de bijbelse hermeneutiek wordt genoemd; beïnvloed door een soortgelijk werk van de donatist Tyconius. In boek 4 de grondbeginselen van de homiletiek. In 396 wordt het werk afgebroken bij 3,35. De rest is in 426 voltooid.

Wat betekent de bijbel? Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie. De doctrina christiana / Augustinus ; ingel., vert. en toegel. door Jan den Boeft en Ineke Sluiter. - Amsterdam, Leuven: Ambo, 1999. - ISBN: 90-263-1595-3. View
32406diuin. daem.De beproeving van de demonen.
-Dogmatiek- 
Gericht tegen de opvatting als zou het raadplegen van demonen gerechtvaardigd kunnen worden. Argument bij de weerlegging: de vervulling van datgene wat demonen zouden beweren is weer ondergeschikt aan de wil van God.
De antieke daemonologie en Augustinus' geschrift De divinatione daemonum / door Hermanus Jacob Geerlings. - 's-Gravenhage: Excelsior, 1953. View
31388diu. qu.

Drieëntachtig vraagstukken.
-Filosofie, Exegese, Dogmatiek- 
Een inhoudsoverzicht van de 83 vraagstukken die in dit werk aan de orde komen geeft Augustinus in nr.111 retr. 1,26. Het werk bevat de behandeling van verschillende wijsgerige, exegetische, theologische en kerkelijke vraagstukken.

View
300disc. chr.De christelijke levenswijze.
-
Moraaltheologie- 
Samenvatting in preekvorm van het zedelijke leven van christenen rond vier vragen: 1. Wat betekent goed leven? 2. Wat is de beloning voor een goed leven? 3. Wie zijn de ware leerlingen binnen de kerk? 4. Wie is de ware leraar? De vier vragen komen in het werkje niet allemaal aan de orde. Augustinus gaat vooral in op de eerste vraag, waaraan de preek als geheel zijn titel heeft ontleend. Goed te leven houdt in het dubbelgebod van de liefde te onderhouden: de naaste liefhebben als zichzelf en daarin God liefhebben.
"Augustinus over de christelijke levensleer" / Tarsicius Jan van Bavel, in: Moeder van Goede Raad en H. Rita (1978), p. 74-79; p. 114-120; (1979), 14-21; 53-59; 86-92. View
29387dial.De redeneerkunde.
-Leerboek- 
Onvoltooid gebleven werk dat deel uitmaakte van de reeks disciplinarum libri waarin Augustinus zich had voorgenomen de afzonderlijke artes uit te werken.
View
28421cura mort.

De zorg voor de doden.
-Moraaltheologie- 
Reactie op een brief van bisschop Paulinus. Centraal staat de vraag of de zielenrust van een overledene baat vindt door bij een heilige begraven te worden. Voor de dode doet het er niet toe; voor de nabestaanden wel omdat zij dan eerder en gemakkelijker hun hart op God kunnen richten.

Wat kunnen wij voor de doden doen? [De cura pro mortuis gerenda] / Aurelius Augustinus; vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Jan den Boeft en Hans van Reisen. - Budel: Damon, november 2010 (3de gew. dr.). - ISBN: 978-94-6036-071-8. View
26426corrept.

Berisping en genade.
-Antipelagiaans- 
Opgedragen aan Valentinus en zijn monnniken met een uiteenzetting van wat het katholieke geloof leert over de wet, de vrije wilskeuze en de genade. Gods genade door Jezus Christus verlost de mensen van het kwaad; zonder deze is een mens tot geen goed in staat. De volharding tot het goede is een geschenk van God. Wie niet volhardt, mag de berisping dan ook niet verwaarlozen. Wie de berisping veracht, valt terug in de zonde. En als men volhardt in de zonde, wacht eeuwige veroordeling. De aanvaarding door de ene mens en de verachting van de andere mens van Gods genade maken deel uit van een goddelijk plan. Tenslotte aandacht voor de verhouding tussen de genade en het vrije wilsbesluit vóór de komst van Christus.

Het boek van den H. Augustinus van de berisping en de genade : met een kort begrijp van den inhoud voor ieder hoofdstuk / vert. door A. van der Schuur . - T'Utrecht : by Arnoldus vanden Einden, 1686. - [36], 120 p. ; 14 cm. - Met zachte hand : Augustinus over dwang in kerk en maatschappij : [Epistula 185] / Augustinus; vert. en ingeleid dor Paul van Geest en Vincent Hunink. - Budel : Damon, 2012. 151 p. ISBN: 978-94-6036-064-0 hb. View
25417correct.

De terechtwijzing aan het adres van de donatisten.
-Antidonatistisch- 
Brief aan Bonifacius, tribuun van Afrika. De aanleiding zijn de problemen met mensen die niet wilden gehoorzamen aan de door het keizerlijke hof uitgevaardigde richtlijnen tegen de donatisten.

View
24412cont.

De zelfbeheersing.
-Moraaltheologie- 
Naar aanleiding van Ps 140 (141),3-4 een uiteenzetting over de zelfbeheersing. De beheersing van de eigen lichamelijke en geestelijke begeerten wordt ingegeven door de wet, maar is afhankelijk van Gods genade. Vervolgens over de strijd van de zelfbeheersing. Daarin valt op hoezeer het object van deze strijd niet het vlees zelf is, maar de driften van het vlees. Bovendien wordt aangegeven dat ware zelfbeheersing gefundeerd moet zijn in oprecht geloof om niet in veinzerij te vervallen.

Over de zelftucht. De adel van het christelijk huwelijk / Augustinus; vert. door Maria Ruhe. - Amsterdam : R.K. Boekcentrale, 1941. View
23400cons. eu.

De vier evangelisten en de samenhang van hun evangelieverhalen, vier boeken.
-Exegese- 
Boek 1: Achtereenvolgens over het gezag van de evangelisten, hun aantal, hun volgorde en de verschillende opzet van hun evangelieberichten. Deze onderwerpen worden in verband gebracht met de opvattingen van de neo-platonici, die het als een probleem zien dat Christus niet zelf geschriften heeft nagelaten. Vervolgens de kwestie als zouden de evangelisten in hun evangeliën aan Christus hogere titels hebben meegegeven dan Hijzelf. Uiteenzetting dat in de evangeliën trouw wordt bericht over het apostolische geloof door erop te wijzen hoe de evangelische boodschap in het geloof van de profeten van Israël ligt ingebed. De God van Israël mag als enige worden aanbeden. Boek 2: Onderzoek over het evangelie volgens Matteüs tot aan het verhaal over het laatste avondmaal in een vergelijking met parallelteksten van de andere evangeliën in hun onderlinge samenhang. Boek 3: Dezelfde onderlinge vergelijking vanaf het laatste avondmaal tot en met het einde van de evangelische getuigenissen. Boek 4: Uitlegkundige problemen die bijzonder zijn voor de evangeliën volgens Marcus, Lucas en Johannes.

Vier evangelisten, één evangelie [De consensu euangelistarum] / Augustinus; vert. door Leo Wenneker, Ton Hertogh, Sander van der Meijs. - 384 p. Budel: Damon, maart 2012. - ISBN: 978-94-6036-029-9. View
22427conl. Max.Samenspraak met de ariaanse bisschop Maximinus. 
-Antiariaans- 
Over het geloof in God Vader, Zoon en Heilige Geest. Tijdens de ontmoeting blijkt Maximinus in staat zo lang het woord te voeren dat het Augustinus aan tijd ontbreekt om hem van repliek te dienen. (Het vervolg op deze ontmoeting stelt Augustinus daarom afzonderlijk op schrift in nr 80 c.Max.)
View
Export: