Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

131 records found
NrJaarAfk▼BeschrijvingVertalingen
56421c. Gaud.Reactie op de donatistische bisschop Gaudentius, twee boeken.
-
Antidonatistisch- 
Boek 1 weerlegt twee brieven van Gaudentius aan Dulcitius.
In boek 2 wordt Gaudentius' reactie op het eerste boek ontzenuwd.
View
2392c. Fort.

In discussie met Fortunatus.
-Antimanicheïsch-
Verbatim van twee disputen met de manicheeër Fortunatus op 28 en 29 augustus in Hippo. In hoofdzaak over de vraag naar de oorzaak van het kwaad. Het kwade is een gevolg van een verkeerde werking van de vrije wilskeuze van een mens. Fortunatus zoekt de oorzaak van het kwaad in God. Op voorstel van Fortunatus wordt de afloop van het dispuut opgeschort naar een volgende dag. Zo kan Fortunatus ruggespraak plegen met manicheïsche autoriteiten over zijn verweer. Maar in plaats van zich voor te bereiden op een vervolg, ontvlucht Fortunatus de stad.

Debatten over God en wereld : Tegen de manicheeërs Fortunatus en Felix / Aurelius Augustinus; vertaald en toegelicht door Roald Dijkstra en Vincent Hunink, ingeleid door Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2017. ISBN: 9789463400305, 169 p. View
51398c. Fel.

In discussie met de manicheeër Felix, twee boeken.
-Antimanicheïsch- 
Verbatim van het tweedaagse dispuut tussen Augustinus en Felix. Op de eerste dag het vraagstuk over de rol van Gods genade; op de tweede dag de kwestie over de functie van de vrije wilskeuze

Debatten over God en wereld : Tegen de manicheeërs Fortunatus en Felix / Aurelius Augustinus; vertaald en toegelicht door Roald Dijkstra en Vincent Hunink, ingeleid door Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2017. ISBN: 9789463400305, 169 p. View
50397c. Faust.

In discussie met de manicheeër Faustus, 33 boeken.
-Antimanicheïsch- 
Reactie op een werk van Faustus van Mileve. Steeds worden passages uit het werk van Faustus aangehaald als voert Faustus zelf het woord. De disputen gaan over het gezag van de wet en de profeten, de God van Israël, de incarnatie en de waarde van het Nieuwe Testament.

View
34412c. Don.Aansporing aan de donatisten.
-Antidonatistisch- 
Op basis van de driedaagse conferentie van katholieken en donatisten in 411 richt Augustinus zich rechtstreeks tot de donatistische gelovigen met een aansporing om zich niet langer door hun eigen bisschoppen te laten bedriegen.
View
190c. Cent.Tegen hetgeen Centurius heeft overgebracht van de donatisten. 
-Antidonatistisch-
View
3394c. Adim.Tegen de manicheïsche leerling Adimantus
-Antimanicheïsch-
Uitleg van tegenstrijdigheden tussen Oude en Nieuwe Testament, op grond waarvan de manicheeërs het canonieke gezag van het Oude Testament afwijzen.
View
16411breuic.Kort verslag van de conferentie met donatisten.
-Antidonatistisch- 
Aan deze driedaagse kerkvergadering over acht dagen verspreid en op keizerlijk initiatief in 411 bijeengeroepen namen katholieke en donatistische bisschoppen deel. In het verslag wordt steeds verwezen naar de notulen die van deze belangwekkende beraadslagingen zijn gemaakt. Het verslag is bedoeld voor mensen die niet aan de conferentie hebben deelgenomen.
View
13386beata u.

Het gelukkige leven.
-
Filosofie- 
Dit boek is geschreven tijdens de werkzaamheden voor Contra Academicos. Ontstaan bij gelegenheid van Augustinus' verjaardag uit een driedaags gesprek. In het gesprek komt vast te staan dat een gelukkig leven niets anders is dan volmaakte godskennis.
In het voorwoord een opdracht aan Theodorus en Manlius; verder een onderzoek naar de betekenis van christelijke wijsbegeerte en een beschrijving van de gelegenheid van de gesprekken.
De drie volgende gedeelten bevatten een verslag van de drie gesprekken. In het eerste gesprek de ontdekking dat iemand die niet heeft wat hij verlangt, ongelukkig is. En ook iemand die wel heeft wat hij verlangt, kan ongelukkig zijn. De vraag luidt dan: Wat moet een mens verlangen om gelukkig te worden? Moet men daarvoor God bezitten?
In het tweede gesprek de vraag op welke manier men God kan bezitten dat men gelukkig wordt. Hierover bestaan drie opvattingen. De derde komt uitgebreid aan bod: van iemand in wie geen onreine geest is, kan men zeggen dat die God bezit. Met onreine geest vervuld heet degene die als door een duivel is bezeten, of wiens ziel met ondeugden en zonden is bezoedeld. Wie zich door ondeugden en zonden van God vervreemdt, is ongelukkig en vindt God niet genadig. Wie God zoekt, bezit Hem als genadige God maar is nog niet gelukkig. Wie God gevonden heeft, bezit Hem als een genadige God en is tevens gelukkig. 
In het derde gesprek de vraag of alle ongelukkigen gebrek lijden. Een bevestigend antwoord leidt nog niet tot de conclusie dat allen die geen gebrek lijden, gelukkig zijn. Iemand die geen gebrek heeft, kent immers angst om te verliezen en om gebrek te gaan lijden. Kan dat erop duiden dat een arme wijze gelukkig kan zijn, en dat wie geen wijsheid bezit, gebrek lijdt? Wie wijsheid bezit, is gelukkig. Wijsheid is de juiste maat voor de ziel. Wijsheid is datgene waardoor de ziel in evenwicht wordt gehouden

Over het gelukkige leven / Augustinus ; vert. door Rein Ferwerda. - Kampen: Agora, 2003 (= herdruk 1999). - ISBN: 90-391-0881-1. - 123 p. - Latijn- Nederlands. - View
12400bapt.

De doop, zeven boeken.
-Antidonatistisch- 
In boek 1 een uitleg waarom het doopsel niet door ketters of scheurmakers kan worden toegediend buiten de katholieke gemeenschap. De overige boeken zijn alle gewijd aan kwesties rond het gezag van Cyprianus in verband met de doopkwesties. In boek 2 eerst een uiteenzetting over het gezag van Cyprianus als bisschop en martelaar. Vervolgens de kwestie of bekeerde ketters het doopsel mogen ontvangen. Tenslotte de vraag hoe met een scheuring wel en hoe niet met de eenheid van de katholieke gemeenschap wordt gebroken. In boek 3 en 4 een behandeling van de argumenten van Cyprianus in een brief (ep. 73) aan Jubaianus, waarschijnlijk een bisschop uit Mauretanië. Daaruit zou blijken dat het doopsel van Christus niet door ketters kan worden toegediend. In boek 5 zijn nogmaals brief 73 aan de orde en de brieven aan Quintus en aan Pompejus (ep. 70, 71 en 74). Bovendien aandacht voor de manier waarop de bisschoppen uit Numidië de doopkwesties hebben opgelost. Boek 6 handelt over het concilie van Carthago in september 256 en op welke manier daar het gezag van Cyprianus in de doopkwesties van invloed is geweest. In boek 7 tenslotte een weergave van de overige aspecten van het Carthaagse concilie.

View
15414b. uid.

Het goede van de weduwstaat.
-Moraaltheologie- 
Brief aan Juliana, schoondochter van Proba, over het godgewijde weduwschap als uitdrukkelijk gekozen levensvorm, waarin men zich bindt door een gelofte. Ook in dit tractaat wordt de positieve gerichtheid van de levensstaat benadrukt, die ligt in de binding aan God. Het werk bestaat uit een leerstellig en een aansporend gedeelte.

Staat van ontlediging, staat van gebed / Augustinus ; vert. en ingel. door Anne-Marijke Silvius Janssen. - Brugge: Tabor, 1992. - p. 83-125. - ISBN: 90-6597-016-9. View
14401b. coniug.

Het goede van het huwelijk.
-Moraaltheologie- 
Aanleiding is een twist tussen de monnik Jovinianus en Hieronymus. Jovinianus stelde de verdienste van de godgewijde maagden op één lijn met die van de kuisheid van het huwelijk. Zijn opvattingen veroorzaakten in Rome grote onrust onder mannelijke en vrouwelijke religieuzen die leefden onder de celibaatsgelofte. Jovinianus werd in 389 veroordeeld. Hieronymus zette zich in Aduersus Jovinianum uit 392 zozeer af tegen de opvattingen van Jovinianus, dat er van de waarde van het huwelijk niet veel over scheen te blijven.
In de eerste helft van dit geschrift een reflectie op de uitleg van Genesis 1,28 over de vruchtbaarheid van het huwelijk. Die bestaat uit het koesteren van de vriendschap tussen de partners, het voortbrengen van kinderen, de onderlinge trouw, het bewaren van de kuisheid en uit de heiligheid van het geheim tussen Christus en de kerk. In de tweede helft een nadere verantwoording van de polygamiegebruiken bij de aartsvaders uit het Oude Testament. Zulke gebruiken waren met het oog op Christus' komst geoorloofd.

Het goede van het huwelijk / Augustinus ; vert. en ingel. door Anne-Marijke Silvius-Janssen. - Brugge: Tabor, 1985. - ISBN 90-6597-232-3. View
11387arith.De rekenkunde
-Exegese-
View
10387an. quant.

De grootte van de ziel.
-Filosofie- 
Verbatim van een gesprek tussen Augustinus en Evodius. Zes vragen: 1. Waar komt de ziel vandaan? 2. Wat is een ziel? 3. Hoe groot is een ziel? 4. Waarom wordt de ziel verenigd met het lichaam? 5. Wat is het gevolg van die vereniging? 6. Wat is het gevolg van de scheiding tussen ziel en lichaam? De beantwoording van de derde vraag staat centraal. De titel van dit werk is aan deze kwestie ontleend. De ziel bezit grootte in de figuurlijke betekenis van het woord. Zij bezit dus geen omvang zoals een lichaam, maar kan niettemin wel groot worden genoemd vanwege haar capaciteiten.

De grootte van de ziel / Augustinus ; vert. door Olav J.L. Albers. - Amsterdam : Ambo, 1997. - ISBN: 90-263-1410-8. View
9419an. et or.

De ziel en haar oorsprong, vier boeken.
-Antipelagiaans- 
Gericht tegen de opvattingen van Vincentius Victor.
Boek 1 is opgedragen aan de lekenmonnik Renatus. Weerlegging met schriftuurlijke argumenten waarop Victor zich beroept bij zijn standpunt dat de menselijke ziel niet bij de voortplanting wordt geschapen, maar bij ieder afzonderlijk opnieuw wordt ingeblazen. Boek 2is opgedragen aan de priester Petrus en gaat eveneens in op de ideeën van Victor. Petrus wordt aangespoord van zijn dwalingen terug te keren. In het derde en vierde boek richt Augustinus zich tot Victor zelf. Boek 3 behandelt dezelfde punten als de eerste twee boeken. In boek 4 wordt ten slotte nauwkeuriger op twee punten ingegaan die Victor heeft ingebracht over de oorsprong van de ziel en over de onlichamelijkheid van de ziel.

View
8396agon.

De strijd van een christen.
-Moraaltheologie- 
Aansporing tot strijd tegen de duivel. De duivel kan worden overwonnen door begeerten te overwinnen en het lichaam tot dienstbaarheid te stimuleren. Dit gebeurt wanneer men zich onderwerpt aan God. Het geloof is hierbij tot steun. In de strijd mag men rekenen op Christus' bijstand. In het tweede gedeelte uitleg van de afzonderlijke artikelen van de geloofsbelijdenis. Aan het slot instructies hoe de opvattingen van verschillende ketterse groeperingen kunnen worden weerlegd. Bestemd voor eenvoudige, weinig geletterde gelovigen.

De strijd van een christen [De agone christiano] / Aurelius Augustinus ; ingeleid, vertaald en van aant. voorzien door Joost van Neer, Anke Tigchelaar, Izak Wisse. - Budel: Damon, 2006. - ISBN: 9055737283. 142 p. - - Latijn-Nederlands. - View
7419adult. coniug.

Overspelige echtgenoten, twee boeken, in briefvorm aan Pollentius.
-Moraaltheologie- 
In boek 1 twee kwesties: de eerste gaat in op 1 Kor 7,10-11; de tweede handelt over 1 Kor 7,12vv. Ten slotte de vraag of de doop van nut is bij catechumenen die op het punt staan te sterven en geen wens kunnen uiten om gedoopt te worden. In boek 2 uitleg van 1 Kor 7,39. In de discussie over scheidingsgronden gaat het met name over de vraag of overspel en overlijden een echtscheiding kunnen legitimeren.

View
72426adu. Iud.De verhouding met de joden.
-
Apologetiek- 
Een preek voor christenen als toerusting in de omgang met de joden en de omgang met joodse invloeden op de kerkgemeenschap. Pleidooi voor een geestelijke uitleg van de tora.
Provocatie, Augustinus' preek tegen de Joden : Theologisch essay / Wessel H. ten Boom. - Kampen : Kok, 2006. - 408 p. ; 24 cm. - ISBN: 90-435-1261-3. - p. 26-46. View
5399adn. IobAantekeningen bij het boek Job.
-Exegese- 
Exegetische aantekeningen over bijna het het hele boek Job (1,1-39,35 van de Latijnse tekst).
View
40adm.Terechtwijzing aan het adres van de donatisten over hun houding tot de Maximianisten. 
-Antidonatistisch-
View
Export: