68 | 0 | c. Hill. | Tegen Hilarus. | | View |
107 | 0 | qu. Mt. | Zeventien vraagstukken over het evangelie volgens Matteüs. -Exegese- De kwesties gaan over Mt 2,16; 10,27; 10,34-36; 8,1-3; 8,20; 8,22; 10,14; 10,16; 11,25; 12,1-8; 13,25-30; 13,36-45; 13,26-30; 13,45-46; 13,15; 13,34; 13,51-52; 13,55-56. | | View |
113 | 399 | c. sec. | Weerwoord aan de manicheeër Secundinus. -Anitmanicheïsch- Dit werk wordt door Augustinus zelf als het beste beschouwd van wat hij in verband met de manicheeërs heeft gepubliceerd. Een verantwoording van het verlaten van de manicheeërs, en van de overgang naar het katholieke geloof.
| Briefwisseling met de manicheeër Secundinus
:
Antwoord aan Secundinus, voorafgegaan door de brief van Secundinus aan Augustinus
/ Augustinus van Hippo; uit het Latijn vertaald, ingeleid en van commentaar voorzien door Marleen Verschoren. Peeters, 2017. ISBN 978-90-429-3378-1 paperback. 123 p. | View |
105 | 397 | qu. eu. | Vraagstukken bij de evangeliën, twee boeken. -Exegese- In eerste boek 47 uitlegkundige problemen uit het Matteüsevangelie; in het tweede boek 51 kwesties uit het Lucasevangelie. In het voorwoord een overzicht van de onderwerpen. | | View |
119 | 396 | Simpl. | Verschillende vraagstukken van Simplicianus, twee boeken. -Exegese, Dogmatiek- Vanuit Milaan legt Simplicianus aan Augustinus enkele belangrijke kwesties voor over genade, vrije wil en predestinatie. Dergelijke thema's werden steeds belangrijker gevonden omdat met grote regelmaat aanzienlijke Romeinse burgers de traditionele maatschappelijk levensloop afbraken om zich te wijden aan het geestelijke leven. In het boek 1 twee uitlegkundige vragen rond Rom 7,7 en Rom 9,10. In het boek 2 vijf vraagstukken over 1 Reg (= 1 S) 10,10 en 16,14; over 1 Reg 15,11; over 1 Reg 28,7; over 2 Reg (= 2 S) 7,18 en over 3 Reg (= 1 K) 17,20. | Aan Simplicianus,
over verschillende kwesties
/ Aurelius Augustinus ; ingeleid door Paul van Geest; vertaald door Izak Wisse. - Klement, 2013. 150 p. ISBN: 978 90 86871087. | View |
59 | 389 | Gn. adu. Man. | Uitleg van Genesis 1-3 tegen de manicheeërs, twee boeken. -Antimanicheïsch, Exegese- De boeken zijn nadrukkelijk tegen de manicheeërs geschreven ter verdediging van de canoniciteit van het Oude Testament. In boek 1 uitleg over Gn 1,1-2,3. In boek 2 uitleg over Gn 2,4-3,24. Hoofdzakelijk uitleg volgens de allegorische beginselen. Aan het einde van het tweede boek uiteenzetting over enkele verschillen tussen manicheïsche en katholieke opvattingen.
| Onze wereld in wording
.
Beschouwingen bij de bijbelse scheppingsverhalen.
[De Genesi aduversus manichaeos & De Genesi ad litteram liber unus imperfectus]
/ Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Leo Wenneker, Sander van der Meijs en Hans van Reisen. - Budel: Damon, mei 2016. 200 p. ISBN: 9789460362224 hb. | View |
39 | 392 | en. Ps. | Uiteenzettingen over de Psalmen. -Exegese- Vers-voor-vers-uitleg over het gehele psalterium. Niet alle uiteenzettingen zijn als voordracht gehouden. Tenminste de uiteenzettingen over de Psalmen 1-32 (33) zijn gedicteerd; evenzo de 32 sermones over Ps 118 (119). De uitleg is sterk christologisch van karakter.
| Voor een overzicht van Nederlandse vertalingen per Enarratio zie:
AI - Enarrationes in Nederlandse vertalingen (
pdf jan.2019
)
Belanrijkste bundels
:
Zoals het hart verlangt
: Preken over de psalmen
/ Augustinus ; vert. en ingel. door Martijn Schrama, Wim Sleddens en Hugo De Lil. - Zoetermeer: Meinema, 2001. - ISBN: 90-211-3793-3. - Bevat: preek over de psalmen 1, 38, 39, 42, 63, 85, 90. -
Ooit een land van kloosters
/ vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1999. - ISBN: 90-74829-07-4. - Bevat : preek over psalm 99.
Commentaar op Psalm 118/119
/ Augustinus ; vert. en ingel. door Tarsicius Jan van Bavel. - Baarn: Ambo, 1996. - ISBN: 90-263-1429-9.
Psalmen 133-134: Monastieke broederschap
/ Augustinus; vert. en ingel. door Michel Coune OSB. - Brugge: St.-Andriesabdij, 1995
Luisteren naar Sint Augustinus : preken voor het liturgisch jaar
/ [Augustinus] ; vert. Frans Vromen, OSB ; ingel. door Tarsicius J. van Bavel, OSA. - Bonheiden : Bethlehem, 1985. - 158 p. ; 21 cm. - ISBN: - . Bevat: preek over psalm 97.
Enkele psalmverklaringen van Augustinus : Feestbundel ter gelegenheid van het 25-jarig priesterjubileum van Pater-Prior Roose OSB
. - Vaals: Benedictijnen van de Abdij St. Benedictusberg, 1977. - ISBN: - Bevat: preken over de psalmen 8, 21, 42, 54, 68, 69, 83, 90, 102, 111, 112, 124, 129, 148. | View |
49 | 394 | exp. prop. Rm. | Uiteenzetting van enkele onderwerpen uit de Romeinenbrief. -Exegese- Weergave van 84 vragen over evenzovele afzonderlijke passages. De kwesties kwamen voort uit gezamenlijke lezing van Paulus' Brief aan de Romeinen door Augustinus met enkele broeders tijdens hun verblijf in Carthago voor het eerste concilie daar in juni.
| | View |
41 | 394 | ep. Rm. inch. | Uiteenzetting over de groet van de Romeinenbrief. -Exegese- Dit onvoltooide werk behandelt de groet van de Romeinenbrief en het vraagstuk over de zonde tegen de Heilige Geest.
| | View |
47 | 394 | exp. Gal. | Uiteenzetting bij de Galatenbrief. -Exegese- Dit geschrift kent dezelfde achtergrond als nr 49 exp.prop.Rm. Doorlopend commentaar op de gehele Brief aan de Galaten.
| | View |
36 | 392 | duab. an | Twee zielen in een mens? -Antimanicheïsch- Centraal staat de manicheïsche opvatting dat een mens twee zielen heeft: een goede van God, en een slechte van de macht van de duisternis. In de argumenten over en weer beroepen de manicheeërs zich op Joh 8,47 en Joh 8,44 en beroept Augustinus zich op Joh 1,3, 1 Kor 8,6 en Rom 11,36. Het kwade in een mens mag niet aan een kwade ziel worden toegeschreven, maar is een beroving van het goede.
| | View |
117 | 418 | c. s. Arrian. | Tegen een preek van de arianen. -Antiariaans- Geschrift waarin punt voor punt een anonieme preek uit ariaanse kring wordt behandeld en weerlegd. | | View |
82 | 420 | c. mend. | Tegen de leugen. -Moraaltheologie- Reactie op vragen van Consentius over hoe de leugen mag worden gebruikt om geheime priscillianen te ontmaskeren, die zich als katholieken voordoen. Soms kan het omwille van het tijdelijke of eeuwige heil noodzakelijk zijn om niet de waarheid te zeggen. Inzake het geloof mag nooit worden gelogen en moet men zich tegenover ketters verdedigen.
| Liegen en leugens [De mendacio & Contra mendacium]
/ Aurelius Augustinus ; vertaald en toegelicht door Vincent Hunink, ingeleid door Paul van Geest . - Budel : Damon, 2010. - 173 p. ; 21 cm. – ISBN: 978-90-5573-9813. | View |
44 | 396 | c. ep. Man. | Tegen de brief met de grondslagen van de manicheeërs. -Antimanicheïsch- Onvoltooid werk waarin manicheïsche opvattingen worden weerlegd door die ideeën als onzeker en absurd voor te stellen.
| | View |
1 | 386 | Acad. | Tegen de academici, drie boeken. -Filosofie- Verbatim van drie gesprekken tussen Augustinus en de jongemannen Licentius, de zoon van Romanianus, en Trygetius. Licentius is voorstander van de nieuwe academische stroming waarin de overtuiging heerst dat het zoeken naar waarheid op zichzelf al het gelukkige leven insluit. Trygetius meent echter dat het begrijpen van waarheid daartoe noodzakelijk is. In boek 1 staan de omschrijvingen centraal van de begrippen error en sapientia. Boek 2 is in drieën ingedeeld: 1. Het verschil tussen het oude en nieuwe onderricht van de academici. 2. Een weerlegging van de opvatting dat het streven naar waarschijnlijkheid het hoogst haalbare is in het begrip van de waarheid. 3. Het begrip waarschijnlijkheid (verissimile / probabile). In boek 3 staan twee kennistheoretische verkenningen: 1. De verhouding tussen wijsheid en levenslot: voor een wijze is het lot hulp noch hindernis. 2. Een onderzoek naar een omschrijving waarin alleen de zintuiglijke indrukken begrepen kunnen worden die met het ware overeenkomen. Ten slotte de weerlegging van twee opvattingen van de academici waarin zij van mening zijn dat niets kan worden begrepen en waarin zij menen dat men met niets mag instemmen. | Tegen de Academici
/ Augustinus ; vert. door Olav J.L. Albers. - Baarn: Agora, 1999. - ISBN:90-391-0792-0. | View |
126 | 0 | uers. mens. | Tafelversje - - Ter vermaning voor de gasten aan tafel om niet te roddelen. | Augustinus de zielzorger:
een studie over de praktijk van een kerkvader
/ Frits van der Meer. - Utrecht / Brussel: Spectrum, 1947. - p. 212
Veel te laat heb ik jou lief gekregen
/ Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1986. - p. 69 (= Possidius, Vita Sancti Augustini 22). | View |
37 | 420 | c. ep. Pel. | Reactie op twee pelagiaanse brieven, vier boeken. -Antipelagiaans- De eerste pelagiaanse brief waarop Augustinus reageert, is van Julianus van Aeclanum. Deze brief is alleen via de indrukken van Augustinus bewaard gebleven. Men neemt aan dat deze brief Julianus' inzichten goed weergeven. Julianus lijkt zich te keren tegen manicheïsche opvattingen dat door de val van Adam de mens niet meer kan beschikken over een vrije wilskeuze, maar onder de dwang van het vlees staat. Men staat dientengevolge negatief tegenover het huwelijk. Bovendien huldigt men het standpunt dat de heiligen in het Oude Testament niet zonder zonde maar met schuld beladen zijn gestorven. De apostelen en Christus zijn evenmin vrij van zonden. De dwang van het vlees is zo sterk dat zelfs het doopsel niet alle zonden kan wegnemen. De tweede pelagiaanse brief is afkomstig van dezelfde Julianus maar nu met zeventien andere bisschoppen. Ook deze brief is alleen door de verwijzingen van Augustinus bewaard gebleven. Beide brieven lijken inhoudelijk op elkaar. Augustinus' reactie op de beide brieven is opgedragen aan Bonifacius, bisschop van Rome. Zijn reactie volgt de documenten van Julianus en de zijnen op de voet. Boek 1 behandelt de eerste brief; de laatste drie boeken gaan in op de tweede brief. Op bepaalde aspecten worden de brieven aangevuld of verbeterd vanuit het katholieke geloof. De opvattingen van Augustinus zijn naar de verschillende onderwerpen als volgt samen te vatten: - de natuur is weliswaar als goed geschapen, maar behoeft wegens de erfzonde een Verlosser; - het huwelijk is weliswaar een goed, maar is als gevolg van de zonde met kwade begeerlijkheid omgeven; - de wet is heilig, recht en goed, maar niet bij machte de zonden van de mensen weg te nemen; - de heiligen van het Oude en Nieuwe Verbond zijn gerechtvaardigd, maar niet van zonden vrij. Tenslotte volgen tegenover de opvattingen van de pelagianen gezagvolle uitspraken van Cyprianus en Ambrosius die de eigen inzichten over erfzonde, helpende genade en de onvolkomenheid van de menselijke gerechtigheid onderbouwen.
| | View |
103 | 394 | ps.c. Don. | Psalm tegen de donatisten. -Antidonatistisch- Een Abecedarium. Een strijdschrift in de vorm van een gedicht met twaalfregelige strofen en een keervers, waarin gespot wordt met verschillende opvattingen van de donatisten. De beginletters van de afzonderlijke strofen vormen het Latijnse alfabet (I=J, U=V, zonder WYZ: in totaal 20 strofen). | Psalm tegen de donatisten
[Psalmus contra partem Donati]
/ Aurelius Augustinus ; bezorgd, vertaald en toegelicht door Vincent Hunink. - Budel: Damon, 2005. - 94 p. ISBN: 90-5573-640-6. Latijn-Nederlands. - | View |
54 | 400 | f. inuis. | Preek over het geloof in onzichtbare dingen. -Dogmatiek- Ten eerste een verduidelijking hoe het geloof in onzichtbare dingen in het alledaagse leven een belangrijke rol speelt. De orde van het alledaagse leven wordt vervolgens getransponeerd naar die van het christelijke leven. Deze wordt toegelicht met behulp van de rol van de profeten en de manier waarop teksten uit de Schrift tot vervulling komen. Afsluiting met enkele aansporingen om stand te houden in het geloof. Gelovigen mogen zich gesteund weten door de ondergang van het heidendom en door de bekering van de mensen die zich bij het christendom aansluiten.
| Het geloof in onzichtbare dingen
/ Augustinus ; vert. en ingel. door I.J. Wisse. - Zoetermeer: Boekencentrum, 1995. - ISBN: 90-239-0050-2. | View |
131 | 408 | util. ieiun. | Preek over het belang van het vasten. -Moraaltheologie- Waarschijnlijk is deze preek gehouden na Pinksteren als de wekelijkse vastendagen op woensdag en vrijdag weer worden hervat. Het vasten dient om het lichaam te tuchtigen en te heiligen, om waakzaam te worden bij de beoefening van de barmhartigheid en gerechtigheid en bij de dienst aan de ene ware God.
| Als lopend vuur
: preken voor het liturgisch jaar 2
/ Aurelius Augustinus ; vert., ingel. en van aant. voorzien door Richard van Zaalen o.f.m., Hans van Reisen en Sander van der Meijs. - Amsterdam : Ambo, 2002. - ISBN: 90-263-16899-5. -p. 245-259. | View |