112 | 401 | uirg. | De godgewijde maagdelijkheid. -Moraaltheologie- In dit werk een uiteenzetting over de waarde van de godgewijde maagdelijkheid in vergelijking met de waarde van het huwelijk. Het geschrift sluit dan ook aan bij nr 14 b.coniug. In het eerste gedeelte (1-30) een aanprijzing van de maagdelijkheid. Die wordt toegelicht met behulp van Maria in de heilsgeschiedenis (vgl. Lc 1,34). Het wezenlijke van maagdelijk leven vormt de vrijwillige liefde voor de ene en ware God vanuit een openlijk afgelegde gelofte. De maagdelijkheid wordt naar het lichaam volbracht, maar is als geestelijke daad van belang. De maagdelijkheid is een voorafschaduwing van het eeuwige leven, omdat de ongehuwde zich meer dan de gehuwde onverdeeld en volledig op God kan richten. Het goede van het huwelijk en dat van de maagdelijkheid mogen echter niet tegen elkaar worden uitgespeeld, al is de maagdelijkheid wel een hoger goed (vgl. 1 Kor 7,25-38) vanwege de nadrukkelijker gerichtheid op het leven bij God door de gemeenschappelijke lofprijzing. Na de uitleg van de karakteristieken van de maagdelijkheid een vermanend gedeelte (31-57). Daarin aandacht voor de manier waarop het verheven karakter van de maagdelijkheid met nederigheid en zonder afgunst in praktijk moet worden gebracht. Vervolgens uitvoerige schriftuurlijke toelichtingen van de aansporing tot nederigheid. De oorsprong van de nederigheid ligt in de liefde. Het belang van de nederigheid wordt duidelijk als men zich bewust is van de broosheid van de heiligheid. Wie beseft hoe gemakkelijk de maagdelijkheid kan worden geschonden, zal het onderhouden ervan niet als eigen verdienste beschouwen maar als gave van God. De nederigheid van een maagd bestaat tenslotte door het feit dat de maagdelijkheid als zodanig weliswaar een hoog goed, maar niet het hoogste goed is (vgl. Mt 19,21). De nederigheid kan mensen er ook van weerhouden te speculeren over de verschillende gevolgen van de diverse levensstaten. | De maagdelijkheid
/ Augustinus ; vert. en ingel. door Anne-Marijke Silvius-Janssen. - Brugge: Tabor, 1988. - ISBN: 90-6597-004-5. | View |
64 | 418 | gr. et pecc. or. | De genade van Christus en de erfzonde, twee boeken. -Antipelagiaans- Tegen de opvattingen van Pelagius en Caelestius. Boek 1 gaat over Christus' genade en in het bijzonder over de vraag of de genade ook kan worden teruggevonden in de natuur en het vrije wilsbesluit van een mens, of alleen in de wet en het onderricht. Boek 2 gaat over erfzonde en kinderdoop. De pelagianen ontkennen de erfzonde en daarmee de noodzaak van de kinderdoop.
| | View |
65 | 426 | gr. et lib. arb. | De genade en de vrije wilskeuze. -Antipelagiaans- De goddelijke genade en de menselijke vrije wilskeuze staan niet tegenover elkaar. Genade wordt niet vanwege goede werken in een mens uitgestort, maar zij kunnen er wel een uitdrukking van zijn. Genade wordt evenmin verstrekt vanwege de wil tot goede werken.
| | View |
122 | 412 | spir. et litt. | De geest en de letter. -Antipelagiaans- Uitvoerige beschouwing over 2 Kor 3,6: De letter doodt, maar de geest maakt levend. Dit geschrift is ontstaan als reactie op een verweer van Marcellinus op Augustinus' De peccatorum meritis et remissione. Een mens is zonder Gods hulp niet tot enig goed in staat omdat de goede daden van een mens voortkomen uit een goede wil. De menselijke wil wordt door Gods genade op het goede afgestemd. | De geest en de letter
/ Augustinus ; ingel., vert. en geann. door Joost van Neer, Anke Tigchelaar en Izak Wisse. - Kampen: Agora, 2002. - ISBN: 90-289-2995-9. - Latijn-Nederlands. - | View |
62 | 417 | gest. Pel. | De gebeurtenissen rond Pelagius. -Antipelagiaans- Verslag van de synodehandelingen te Diospolis in Palestina in 415, waar Pelagius door veertien katholieke bisschoppen werd verhoord en van ketterij werd vrijgesproken, terwijl in het verslag wordt aangetoond dat het onderricht van Pelagius niet als katholiek kan worden beschouwd. Het werk is opgedragen aan Aurelius, bisschop van Carthago.
| | View |
35 | 428 | perseu. | De gave van volharding. -Antipelagiaans- Net zoals nr. 99 praed.sanct. gericht aan Prosperus en Hilarius. De eerste helft handelt over het genadekarakter van de volharding en de samenhang ervan met de voorbestemming. De tweede helft over de bedenkingen van de tegenstanders tegen predestinatie en genade.
| Twee tractaten. Geschreven door den heylighen Oudt-Vader Augustinus
/ Dirck Vlack de Ionghe - Amsterdam : Kloppenburgh, 1621. - p. 45-98.
Vier antipelagiaanse geschriften
/ Aurelius Augustinus ; vertaling [uit het Latijn] Izak Wisse en Raf Debaene ; ingeleid door Anthony Dupont en Mathijs Lamberigts. - Kampen : Klement, 2014, ISBN: 978-90-8687-125-4. [Kalmthout] : Pelckmans, 2014, ISBN: 978-90-289-7558-3.- 414 p. ; 23 cm. | View |
18 | 405 | cath. fr. | De eenheid van de kerk. -Antidonatistisch- Een brief over de vraag waar zich de kerk als lichaam van Christus bevindt. Met behulp van schriftteksten een betoog dat katholiciteit en universaliteit van de kerk de waarachtigheid ervan schragen. Het bijbelse dossier is geordend op de verschillende bijbelse boeken en genres. Na een uitvoerige behandeling van het hoofdthema wordt ingegaan op een reeks bijzondere geschillen met de donatisten over kerkelijk ambt, sacramentenbediening en de rol van de wereldlijke overheid bij de bescherming van de kerk van Christus.
| | View |
124 | 400 | trin. | De drieëne God, in vijftien boeken. -Dogmatiek- De arbeid aan dit werk wordt in de loop der jaren verschillende keren onderbroken wegens andere werkzaamheden. Na voltooiing verzonden aan Aurelius, bisschop van Carthago. Augustinus vindt het zelf een moeilijk werk en alleen geschikt voor mensen met een scherp intellect. Boek 1: Uiteenzetting van het schriftuurlijke getuigenis over de gelijkheid van de drie goddelijke personen van de drieëne God met een verklaring en toelichting van de schriftplaatsen die tegenstrijdig lijken aan dit gelovig inzicht. Boek 2: Nadere toelichting op de gelijkheid van de goddelijke personen met de zending van de Zoon en van de Heilige Geest. Bij de verschillende verschijningen van God is de Gezondene nooit geringer dan de Zender. De drieëne God is in de eigen natuur onveranderlijk, onzichtbaar en overal tegenwoordig. In elke zending of verschijning zijn de goddelijke personen niet van elkaar te scheiden. Boek 3: Nader onderzoek van de godsverschijningen waarvan in het vorige boek sprake was, in het bijzonder de verschijningen met behulp van een engel: wat is daarin de verhouding tussen het beeld en het wezen van God? Boek 4: Uitleg over de zending van de Zoon: waartoe is de Zoon gezonden en hoe is de zending tot vervulling gebracht? Boek 5: Weerlegging van de opvattingen als zou de Zoon substantieel van de Vader verschillen. Boek 6: Exegetische kwesties over 1 Kor 1,24. Christus wordt daar de Kracht en de Wijsheid van God genoemd. De vraag is of de Vader zelf nog Kracht en Wijsheid kan zijn, of dat Hij alleen de Vader van Kracht en Wijsheid is. Boek 7: Uitleg van het vraagstuk over 1 Kor 1,24. De Vader is ook zelf Wijsheid en Kracht Gods zoals de Heilige Geest. Toch bestaan er geen drie wijsheden of krachten. Deze paradox leidt tot een uiteenzetting over het ene wezen en de drie personen in God. Boek 8: Nadere beschouwing over de verhouding tussen Vader, Zoon en Heilige Geest. Niet te zeggen is dat de een groter is dan de ander. Met het begrip van de waarheid, met de kennis van het hoogste goed en met de liefde voor de rechtvaardigheid moet God worden begrepen. De liefde die volgens de Schrift God wordt genoemd, is daarin het belangrijkst. Boek 9: Onderzoek naar de drievuldigheid in de mens als beeld van God. Als eerste mogelijkheid de drieslag geest (mens), kennis (notitia) en liefde (amor). Boek 10: Tweede mogelijkheid voor de drievuldigheid Gods in de menselijke geest: herinnering (memoria), begrip (intelligentia), en wil (voluntas). Boek 11: Schets van de mogelijkheid om de drievuldigheid Gods in het uiterlijk van de mens te ontwaren: lichaam (corpus), aangezicht (forma in acie cernentis), en de wil tot vereniging (intentio voluntatis copulantis). Dit beeld wordt echter minder adequaat bevonden. Boek 12: Verklaring waarom geen enkel menselijk beeld van de goddelijke drievuldigheid volmaakt is. Toelichting met het schriftuurlijk getuigenis van de oerzonde die van geslacht op geslacht wordt overgedragen. Boek 13: Uiteenzetting van hoe de mens als beeld Gods in Christus is hersteld en verlost. Boek 14: Beschouwing over hoe na het herstel door Christus in de mensheid opnieuw het beeld van de drievuldige God kan worden ontwaard. Boek 15: Vaststelling van de ontoereikendheid van elk beeld van de goddelijke Drievuldigheid in een mens. Deze ontoereikendheid wordt toegelicht met een uitleg van 1 Kor 13,13. | Over de Drie-eenheid
[ De trinitate]
/ Augustinus van Hippo ; vertaald en ingeleid door T.J. van Bavel. - Peeters, 2005. - 483 p. - ISBN: 90-429-1584-6. - - Met index op bijbelcitaten en trefwoorden. | View |
12 | 400 | bapt. | De doop, zeven boeken. -Antidonatistisch- In boek 1 een uitleg waarom het doopsel niet door ketters of scheurmakers kan worden toegediend buiten de katholieke gemeenschap. De overige boeken zijn alle gewijd aan kwesties rond het gezag van Cyprianus in verband met de doopkwesties. In boek 2 eerst een uiteenzetting over het gezag van Cyprianus als bisschop en martelaar. Vervolgens de kwestie of bekeerde ketters het doopsel mogen ontvangen. Tenslotte de vraag hoe met een scheuring wel en hoe niet met de eenheid van de katholieke gemeenschap wordt gebroken. In boek 3 en 4 een behandeling van de argumenten van Cyprianus in een brief (ep. 73) aan Jubaianus, waarschijnlijk een bisschop uit Mauretanië. Daaruit zou blijken dat het doopsel van Christus niet door ketters kan worden toegediend. In boek 5 zijn nogmaals brief 73 aan de orde en de brieven aan Quintus en aan Pompejus (ep. 70, 71 en 74). Bovendien aandacht voor de manier waarop de bisschoppen uit Numidië de doopkwesties hebben opgelost. Boek 6 handelt over het concilie van Carthago in september 256 en op welke manier daar het gezag van Cyprianus in de doopkwesties van invloed is geweest. In boek 7 tenslotte een weergave van de overige aspecten van het Carthaagse concilie.
| | View |
116 | 394 | s. dom. m. | De bergrede, twee boeken. -Exegese- In boek 1 een uitleg van Mt 5,1-48 over barmhartigheid; in boek 2 uitleg van Mt 6,1-7,28 over reiniging van het hart. In de bergrede van Jezus ziet Augustinus een korte samenvatting van de richtlijnen voor een volmaakt christelijk leven.
| Het huis op de rots
: verhandeling over de bergrede
/ Aurelius Augustinus ; vert. en ingel. door Leo Wenneker en Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2012 (4de dr). - ISBN: 978-90-5573-579-2. - 232 p. ; 23 cm. | View |
33 | 396 | doctr. chr. | Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie. -Dogmatiek, Exegese- Op welke manier kan de Heilige Schrift worden begrepen en hoe moet het begrepene vervolgens worden overgedragen? In de boeken 1 en 2 de beginselen van zowel profane als gewijde vakken. In boek 3 aandacht voor wat tegenwoordig de bijbelse hermeneutiek wordt genoemd; beïnvloed door een soortgelijk werk van de donatist Tyconius. In boek 4 de grondbeginselen van de homiletiek. In 396 wordt het werk afgebroken bij 3,35. De rest is in 426 voltooid.
| Wat betekent de bijbel?
Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie. De doctrina christiana
/ Augustinus ; ingel., vert. en toegel. door Jan den Boeft en Ineke Sluiter. - Amsterdam, Leuven: Ambo, 1999. - ISBN: 90-263-1595-3. | View |
40 | 0 | ep. | Brieven - - Hoewel de brieven als geheel in dit overzicht zijn gerangschikt onder niet te dateren werken, zijn de brieven afzonderlijk in de zeventiende eeuw door de mauristen opnieuw genummerd, waarbij zoveel mogelijk de chronologische volgorde van de brieven is aangehouden. Een verantwoording van deze nieuwe ordening is uitgewerkt in PL 33,13-48. Hoe deze nummering zich tot de oude verhoudt, vindt men terug in PL 33, 1163-1169. Een alfabetisch overzicht van adressanten en geadresseerden vindt men in PL 33,1170-1172. De mauristen hebben de brieven in vier groepen ingedeeld: Groep 1 bevat de brieven 001-030 uit de jaren 386-395. Groep 2 de brieven 031-123 geschreven in 396-410. Van deze brieven worden de nummers 54-55 als een afzonderlijk werk beschouwd: nr 70 inq.Ian. Evenzo is brief 102 terug te vinden als nr 106 qu.c.pag. Groep 3 met de brieven 123-231 uit de periode 411-430. Van deze brieven wordt nummer 140 als afzonderlijk werk gezien: nr 66 gr.t.nou. Evenzo brief 147 als nr 128 uid.deo, brief 166 als nr 93 orig.an., brief 167 als nr 114 sent.Iac., brief 185 als nr 25 correct., en brief 187 als nr 100 praes.dei. Groep 4 met de brieven 231-270 (271) die moeilijk of niet te dateren zijn. Tenslotte moeten de brieven worden genoemd die zijn ontdekt door Johannes Divjak en gepubliceerd in CSEL 88 en in de Franse reeks OSA 46B. Het gaat hier om 31 brieven met de nummers 1*-29*. De volgorde van deze brievenreeks is niet chronologisch.
| Voor een overzicht van Nederlandse vertalingen per Epistula zie : AI
Epistulae in Nederlandse vertalingen (pdf febr. 2019)
Belangrijkste bundels
:
Hiëronymus Brieven/
vert. uit het Latijn en van aant. voorz. door Chris Tazelaar. Budel:Damon, 2008.
Bevat de correspondentie tussen Hiëronymus en Augustinus. Brieven 19*, 28, 39, 40, 67, 68, 71, 72, 74, 75, 81, 82, 123, 166, 167, 172, 195, 202, 202A
Ooit een land van kloosters
/ vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1999. - ISBN: 90-74829-07-4. -
Bevat: brief 5, 48, 60, 78, 83, 210, 243.
Veel te laat heb ik jou lief gekregen
: bij het zestiende eeuwfeest van Augustinus' bekering
/ vert. en commentaar door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1986. - ISBN: 90 6831-060-7. -
Bevat: brief 10*,21, 33, 134, 228
.
Augustinus leven en werken
/ A. Sizoo. - Kampen: Kok, 1957.- 352 p., 24 cm. - ISBN: -
Bevat brief: 50, 67, 113, 114, 115, 116, 133, 146, 213, 244, 247, 255, 269.
De briefwisseling van Paulinus van Nola en Augustinus
/ vert. en commentaar door A.P. Muys. - Hilversum: Schipper, 1941. -
Bevat: brief 24,25, 27, 30, 31, 32, 42, 45, 80, 94, 95, 121, 149, 186.
In antwoord op uw vragen
: Augustinus' brieven aan Januarius [Ad inquisitiones Ianuarii libri duo (= Epistulae 54-55)]
/ Aurelius Augustinus ; vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Ben Bongers, Joost van Neer, Martijn Schrama, Anke Tigchelaar. - Budel : Damon, 2009. - 174 p. - ISBN: 978-90-5573-930-1. - Latijn-Nederlandse paralleltekst.
Christenen in de antieke wereld
/ A. Sizoo. - Kampen: Kok, 1953.- 204 p., 25 cm. - ISBN: -
Bevat brief: 68, 72, 73, 75, 181.
Augustinus' briefwisseling met Nectarius
/ vert. en commentaar door Hendrik Huisman. - Amsterdam : Babeliowsky & Zn, 1956. -
Bevat: brief 90, 91, 103, 104.
Augustinus' briefwisseling met Dioscorus
vert. en commentaar door Jacob Hendrik Koopmans. - Amsterdam : Jasonpers, 1949. -
Bevat: brief 117, 118.
Staat van ontlediging, staat van gebed
/ vert. en ingel. door Anne-Marijke Silvius-Janssen. - Brugge; Tabor, 1992, 49-82. - ISBN: 90-6597-016-9. -
Bevat: brief 130, 131.
-
Kunnen wij God zien?
Augustinus' mystieke brief aan Paulina
/ Augustinus; inl. vert. en toelichting van Thijs Rutten. - Kampen: Ten Have, 2009. - 175 p. pb - ISBN: 978-90-25959913. -
Bevat brief 147. -
Met zachte hand
:
Augustinus over dwang in kerk en maatschappij : [Epistula 185]
/ Augustinus; vert. en ingeleid dor Paul van Geest en Vincent Hunink. - Budel : Damon, 2012. 151 p. ISBN: 978-94-6036-064-0 -
Bevat: brief 185,
"Augustinus' brief 263 aan Sapida"
/ ingeleid en vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - in :
Augustinusdag 1995 "Zoek je hart"
, pagina's 69-73. - Zie ook pdf op de website. | View |
26 | 426 | corrept. | Berisping en genade. -Antipelagiaans- Opgedragen aan Valentinus en zijn monnniken met een uiteenzetting van wat het katholieke geloof leert over de wet, de vrije wilskeuze en de genade. Gods genade door Jezus Christus verlost de mensen van het kwaad; zonder deze is een mens tot geen goed in staat. De volharding tot het goede is een geschenk van God. Wie niet volhardt, mag de berisping dan ook niet verwaarlozen. Wie de berisping veracht, valt terug in de zonde. En als men volhardt in de zonde, wacht eeuwige veroordeling. De aanvaarding door de ene mens en de verachting van de andere mens van Gods genade maken deel uit van een goddelijk plan. Tenslotte aandacht voor de verhouding tussen de genade en het vrije wilsbesluit vóór de komst van Christus.
| Het boek van den H. Augustinus van de berisping en de genade :
met een kort begrijp van den inhoud voor ieder hoofdstuk / vert. door A. van der Schuur . - T'Utrecht : by Arnoldus vanden Einden, 1686. - [36], 120 p. ; 14 cm. -
Met zachte hand
:
Augustinus over dwang in kerk en maatschappij : [Epistula 185]
/ Augustinus; vert. en ingeleid dor Paul van Geest en Vincent Hunink. - Budel : Damon, 2012. 151 p. ISBN: 978-94-6036-064-0 hb. | View |
21 | 397 | conf. | Belijdenissen, dertien boeken. -Autobiografie- Augustinus vangt zijn werk aan met een lofprijzing aan God. Boek 1: Kinderjaren op school met Augustinus' belijdenis van zijn toen bedreven jeugdzonden. Boek 2: Terugblik op het jaar dat Augustinus als puber thuis moest slijten ter onderbreking van de studies door geldgebrek van zijn vader. Boek 3: De studietijd in Carthago waarin de liefde voor de wijsheid ontluikt door studie op Cicero's Hortensius. Begin van het contact met de manicheeërs. Boek 4: Terugblik op de hartelijke betrekkingen met de manicheeërs en op de dood van een goede vriend, die zich tot het katholieke christendom had bekeerd. Vervolgens een inhoudsbeschrijving van Augustinus' eerste werk (vgl nr 104 pulch) en het bericht over zijn zelfstandige studie van Aristoteles' Boek over de Categorieën. Boek 5: Over de vervreemding van de manicheeërs. Augustinus vestigt zich als leraar in de welsprekendheid. Eerst in Rome, daarna in Milaan. Daar komt hij in contact met Ambrosius en besluit hij om weer catechumeen van de katholieke kerk te worden. Boek 6: Karakterbeschrijvingen van Ambrosius en Alypius. Augustinus beschrijft zichzelf als gevangen in angst voor dood en oordeel. Boek 7: Inhoudelijke kant van de bekering. De opvattingen over God als materie en het vertrouwen in de kunde van de sterrenwichelaars worden losgelaten. De studie van neo-platoonse geschriften en nog meer de studie van de paulijnse brieven bieden nieuwe perspectieven. Boek 8: Ontmoeting met Simplicianus over de bekering van de neo-platonist Marius Victorinus, en met Ponticianus over de bekering van Antonius. Dan volgt na hevige innerlijke strijd de voltooiing van Augustinus' bekering. Boek 9: Augustinus legt het ambt van leraar in de retorica neer en op het landgoed van Verecundus in Cassiciacum bereidt hij zich voor op de doop. Doop in Milaan. Kort daarna strandt Augustinus onderweg naar Afrika in Ostia. Daar sterft Monica. Uitgebreide karakterschets van Monica. Boek 10: Overgang van het onderzoek waarin Augustinus zichzelf als schrijver van het boek beschouwt naar het onderzoek over de vermogens van de ziel om God te kennen. Daarin grote aandacht voor het geheugen. Boek 11: Uitleg over Genesis 1,1: Wat deed God voordat Hij hemel en aarde schiep en hoe kwam God er toe om te scheppen? Hierin uitvoerige beschouwing over het wezen van de tijd. Boek 12: Uitleg over Genesis 1,1-2. Aan het slot enige beschouwingen over uitlegkunde naar aanleiding van de verschillende interpretaties van deze bijbelverzen. Boek 13: Beschouwing over de goedheid van God, die de wereld schiep hoewel Hijzelf geen schepsel nodig had. In de eerste verzen van Genesis leest Augustinus een aanduiding van het geheim van de Drievuldigheid. Aan het slot een uiteenzetting over de allegorische betekenis van het gehele scheppingsverhaal. | Belijdenissen = Confessiones
/ Aurelius Augustinus ; ingeleid, vertaald en van aant. voorzien door Wim Sleddens OSA. - Budel : Damon, 2009. - 351 p. - ISBN: 978-90-5573-915-8.
Belijdenissen
/ Aurelius Augustinus ; vert. en ingel. door Gerard Wijdeveld 4de herz dr ; ingel en herz. door A. Bastiaensen. - Amsterdam : Ambo ; Leuven : Kritak, 1997. - 372 p. ; 22 cm.- ISBN: 90-263-1542-2. - pb. (oorspr. 1968)
Augustinus' Confessiones
/ Latijnse tekst met vert. van A. Sizoo. - Delft: Meinema, 1948. | View |
70 | 400 | inq. Ian. | Antwoord op vragen van Januarius (ep. 54-55). -Liturgie- Hoe te handelen bij verschillen tussen de plaatselijke kerken in liturgische gebruiken en in de sacramentenbediening, het onderhouden van de liturgische feestdagen, de vastenpraktijken en de viering van de eucharistie. De tweede brief vooral over kerkelijke riten: welke moeten als ongeoorloofd worden afgeschaft? Januarius vraagt Augustinus over het geheim van de sabbat, de veertigdaagse vasten, de voetenzalving en andere kerkelijke gebruiken rond de liturgische zangpraktijken.
| In antwoord op uw vragen
: Augustinus' brieven aan Januarius [Ad inquisitiones Ianuarii libri duo (= Epistulae 54-55)]
/ Aurelius Augustinus ; vertaald, ingeleid en van aantekeningen voorzien door Ben Bongers, Joost van Neer, Martijn Schrama, Anke Tigchelaar. - Budel : Damon, 2009. - 174 p. - ISBN: 978-90-5573-930-1. - Latijn-Nederlandse paralleltekst. | View |
76 | 401 | c. litt. Pet. | Antwoord op de brief van Petilianus, drie boeken. -Antidonatistisch- In boek 1 de eerste gedeelten van een brief die de donatistische bisschop Petilianus van Cirta aan de zijnen schreef. In deze brief wordt geen enkele waarde aan het sacrament van de doop binnen de katholieke gemeenschap toegekend. Augustinus gaat op de bezwaren in en toont de inconsequenties van de opvattingen en levenspraktijken van de donatisten aan. In boek 2 een dialoog tussen Petilianus en Augustinus, waarin nogmaals op de argumenten van de eerste wordt ingegaan. Het accent ligt daarbij op de verheldering van de positie van de bedienaar van een sacrament. Verder aandacht voor de betekenis van het martelaarschap voor vervolgde christenen, de mogelijkheden om ketters en scheurmakers te vervolgen, de betekenis van de gave van de Heilige Geest, de betekenis van het begrip katholiek en de waarde van de zaligsprekingen uit de bergrede. Bij de verschillende thema's regelmatig discussies over passages uit de Heilige Schrift. In boek 3 de weerlegging van een tweede brief van Petilianus aan Augustinus, waarin Petilianus zich hevig verzet tegen Augustinus. Augustinus tracht hoffelijkheid jegens zijn gesprekspartner in acht te blijven nemen. In dit boek worden de thema's uit de vorige boeken verder uitgewerkt.
| | View |
45 | 400 | c. ep. Parm. | Antwoord op de brief van Parmenianus, drie boeken. -Antidonatistisch- Parmenianus was de donatistische bisschop van Carthago. De betreffende brief was gericht aan de donatist Tyconius, die uit de donatistische kerk was geëxcommuniceerd. Boek 1: Uiteenzetting over de onrechtvaardigheden van parmenianen jegens katholieke gelovigen en over hoe christelijke vorsten pressie mogen uitoefenen op ketters en scheurmakers krachtens hun ambt en recht. Boek 2: Behandeling van schriftuurlijke argumenten, waarop de donatisten zich in het algemeen beroepen. De weerlegging ervan door de betreffende bijbelpassages stuk voor stuk te behandelen. Boek 3: Weerlegging van de schriftuurlijke argumenten, waarop de parmenianen zich beroepen.
| | View |
27 | 405 | Cresc. | Antwoord aan de grammaticus Cresconius, vier boeken. -Antidonatistisch- In boek 1 behandeling van de brief van Cresconius die ter verdediging van Petilianus geschreven is. Wie de waarheid bemint, hoeft geen vrees te hebben voor de welsprekendheid en de redeneerkunde. Verder aandacht voor het verschil in opvatting tussen katholieken en donatisten over het sacrament van de doop en over het vraagstuk van de legitieme bediening ervan. In boek 2 de vraag of bekeerde ketters en scheurmakers opnieuw moeten worden gedoopt. In boek 3 een cursorische behandeling van het resterende gedeelte van Cresconius' brief. In boek 4 hernieuwde behandeling van de brief als geheel met bijzondere aandacht voor de tegenwerpingen van de maximianisten. | | View |
120 | 387 | sol. | Alleenspraken, twee boeken. -Filosofie- Verbatim van enkele gesprekken van Augustinus met zichzelf in de figuur van de rede. Na een hymnisch gebed tot God om hulp staat in boek 1 de vraag centraal hoe iemand tot wijsheid komt. De wijsheid wordt niet gekend door de zintuigen maar door het verstand. In het zoeken naar wijsheid zijn drie zaken van belang. Goede ogen, het vermogen om te leren kijken en het vermogen om te leren zien: geloof, hoop en liefde voor de ziel op zoek naar God. Voor de ogen van het verstand bestaan dezelfde problemen om naar de lichtbron te zien, als voor de lichamelijke ogen om naar de zon te zien. Er is echter één verschil: de lichamelijke ogen kunnen zich ongevraagd, tot hun eigen nadeel, naar de zon richten; de ogen van het verstand ontdekken alleen de Bron van het licht als deze zich laat zien. De waarheid is onsterfelijk: als iets waars ten onder gaat, sterft de waarheid niet. Dat betekent dat de waarheid zich in onvergankelijke dingen bevindt. In boek 2 - binnen het kader van de vraag naar de waarheid - komt de vraag aan de orde naar de onsterfelijkheid van de ziel, omdat de waarheid niet kan bestaan zonder een waarnemer. De waarheid vergaat niet; de ziel dus evenmin. In de vraag naar het kennen van de waarheid wordt uitvoerig gezocht naar het kenmerk van de waarheid. Het ware komt men op het spoor door tevens na te gaan wat onwaar is. Onware dingen bestaan in bedriegelijkheid en leugenachtigheid. Met bedrog wordt bewust onwaarheid beoogd; met een leugen niet. De beantwoording van de vraag naar de onsterfelijkheid van de ziel blijft echter onafgerond en komt opnieuw aan de orde in nr 69 imm. an. | Over het gelukkige leven en Alleenspraken
/ Augustinus; vert. door J.A. van Lieshout. - Amsterdam : Wereldbibliotheek, 1936 / 1941, 81-192. | View |
71 | 407 | Io. eu. tr. | 124 Verhandelingen over het Johannesevangelie. -Exegese- Een doorlopend vers-voor-vers commentaar op het gehele evangelie volgens Johannes. In later onderzoek is vastgesteld dat de numerieke volgorde van de verhandelingen niet dezelfde is als de chronologische: de verhandelingen zijn later door Augustinus in de volgorde van de evangelietekst gerangschikt. | Geef mij te drinken
: Verhandelingen 1-23 over het Johannesevangelie. = In Iohannis euangelium tractatus
/ Aurelius Augustinus ; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Hans Tevel en Hans van Reisen. - Budel : Damon, 2010. - 478 p. - ISBN: 978-90-5573-974-5. - € 49,90
Brood om van te leven:
Verhandelingen 24-54 over het Johannesevangelie [In Johannis euangelium tractatus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Hans Tevel en Hans van Reisen. Budel: Damon, september 2017. ISBN: 9789463401012. 488 pag. met stofomslag en leeslint. € 49,90. | View |