| Nr | Jaar | Afk | Beschrijving▼ | Vertalingen | |
|---|---|---|---|---|---|
| 43 | 407 | ep. Io. tr. | 10 Verhandelingen over de Eerste Brief van Johannes. | Preken over de eerste brief van Johannes / Augustinus ; vert. en ingel. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1992.- ISBN: - | |
| 106 | 408 | qu. c. pag. | Zes vraagstukken uiteengezet tegen de heidenen. -Exegese- In kwestie 1 staat de verrijzenis centraal. Kwestie 2 over het tijdvak van de christelijke godsdienst. Kwestie 3 is een verklaring over verschillende soorten offers. In kwestie 4 uitleg van Mt 7,2. Kwestie 5 korte uitleg van verschillende passages uit Spreuken over wat Salomo zegt met betrekking tot de Zoon van God. Kwestie 6 bevat een uitleg van de profeet Jona in de buik van de walvis | ||
| 108 | 419 | qu. | Vraagstukken bij de heptateuch, in zeven boeken. -Exegese- Exegetische vraagstukken over de eerste zeven boeken van de bijbel. In tegenstelling tot 077 loc. gaat de aandacht hier uit naar de inhoud en de betekenis van de teksten. | ||
| 127 | 0 | uers. Nab. | Versje over de heilige Nabor. -Antidonatistisch- Achtregelig vers over Nabor, een martelaar, die terugkeerde naar de katholieke kerk en daarom door de donatisten werd vermoord. | ||
| 48 | 394 | exp. Iac. | Uiteenzetting bij de Jakobusbrief. -Exegese- Onvolledige uiteenzetting bij de Brief van Jakobus. Dit geschrift is niet meer bewaard gebleven. Het kent dezelfde achtergrond als nr 47 exp.Gal en nr 49 exp.prop.Rm. Van de inhoud is nog iets bekend. Het werk wordt zowel in Augustinus' retractationes (2,32) genoemd als in Possidius' indiculus (10-3,10). | ||
| 4 | 0 | adm. | Terechtwijzing aan het adres van de donatisten over hun houding tot de Maximianisten. -Antidonatistisch- | ||
| 19 | 0 | c. Cent. | Tegen hetgeen Centurius heeft overgebracht van de donatisten. -Antidonatistisch- | ||
| 87 | 0 | c. n. Don. | Tegen een onbekende donatist. -Antidonatistisch- | ||
| 6 | 420 | c. adu. leg. | Tegen de tegenstanders van de wet en de profeten, twee boeken. -Exegese- Gericht tegen de marcionieten of leden van een andere groepering, die menen dat God niet de wereld heeft gemaakt en evenmin door Mozes de wet heeft geschonken. Boek 1 gaat in op alle passages uit het Oude Testament, die door de tegenpartij worden verworpen. Boek 2 gaat over die passages uit het Nieuwe Testament die met het Oude tegenstrijdig lijken. | ||
| 94 | 0 | c. p. Don. | Tegen de partij van Donatus. -Antidonatistisch- | ||
| 3 | 394 | c. Adim. | Tegen de manicheïsche leerling Adimantus -Antimanicheïsch- Uitleg van tegenstrijdigheden tussen Oude en Nieuwe Testament, op grond waarvan de manicheeërs het canonieke gezag van het Oude Testament afwijzen. | ||
| 42 | 0 | c. ep. Don. | Tegen de brief van de ketter Donatus -Antidonatistisch- | ||
| 104 | 380 | pulch. | Schoonheid en harmonie. -Exegese- De inhoud van dit niet meer bewaarde werk beschrijft Augustinus in conf 4,24. De schoonheid wordt als het wezenlijkste van de stoffelijke dingen gezien; de harmonie als wezenlijkste van de geestelijke dingen. Bij de geestelijke dingen geldt een onderscheid tussen deugdzame en ondeugdzame dingen. De deugdzame staan in verband met eenheid en verder met het redelijke verstand, de waarheid en het hoogste goed. Ondeugdzame dingen staan in verband met verdeeldheid en verder met het onredelijke leven en het kwaad. | ||
| 22 | 427 | conl. Max. | Samenspraak met de ariaanse bisschop Maximinus. -Antiariaans- Over het geloof in God Vader, Zoon en Heilige Geest. Tijdens de ontmoeting blijkt Maximinus in staat zo lang het woord te voeren dat het Augustinus aan tijd ontbreekt om hem van repliek te dienen. (Het vervolg op deze ontmoeting stelt Augustinus daarom afzonderlijk op schrift in nr 80 c.Max.) | ||
| 56 | 421 | c. Gaud. | Reactie op de donatistische bisschop Gaudentius, twee boeken. -Antidonatistisch- Boek 1 weerlegt twee brieven van Gaudentius aan Dulcitius. In boek 2 wordt Gaudentius' reactie op het eerste boek ontzenuwd. | ||
| 80 | 428 | c. Max. | Reactie op Maximinus, twee boeken. -Antiariaans- Aansluiting op de thema's van nr 22 conl.Max. Augustinus kan nu ingaan op wat door de ariaanse bisschop aan de orde is gesteld, en tevens aantonen dat Maximinus de argumenten van Augustinus niet heeft kunnen weerleggen tijdens het dispuut | ||
| 73 | 421 | c. Iul. | Reactie op Julianus van Aeclanum, zes boeken. -Antipelagiaans- Boek 1 verdedigt de katholieke opvattingen over de erfzonde als weergegeven in nr 88 nupt. et conc. tegenover Julianus, die in een geschrift van vier boeken Augustinus van repliek had gediend. De verdediging stoelt op gezagvolle uitspraken van Basilius en Johannes Chrysostomus, op wie de tegenpartij zich meent te kunnen beroepen. Aan het eind van dit boek beticht Augustinus de tegenpartij van manicheïsche invloeden. Boek 2 weerlegt pelagiaanse opvattingen met behulp van gezagvolle uitspraken van tien bisschoppen: Irenaeus, Cyprianus, Reticius, Olympius, Hilarius, Gregorius van Nazianze, Ambrosius, Basilius, Johannes van Constantinopel en Innocentius met enkele andere priesters en onderlegde personen als Hiëronymus. Boek 3 weerlegt het eerste boek van Julianus. God heeft de mens goed geschapen. De menselijke begeerte is echter slecht, waardoor het vlees in spanning leeft met de geest. Niettemin kan dit kwaad op goede wijze worden aangewend door kuisheid of onthouding. Dit kwaad is niet van God afkomstig, maar is uit Adam ontstaan en van hem aan ons overgeleverd. Christus bracht echter verzoening tot stand. In boek 4 een reactie op het tweede boek van Julianus. Daarin aandacht voor de vraag of de deugden van ongelovigen als waarachtig kunnen worden beschouwd en of de begeerte een kwaad is.Boek 5 bevat een reactie op het derde boek van Julianus. Aan de orde komen het verband tussen de gevolgen van de erfzonde en het sacrament van de wedergeboorte, de relatie tussen de voorbestemden ten heil en de verworpenen, de uitleg van 1 Tess 4,4 en de rol van de begeerte tussen Maria en Jozef rond het geheim van Gods menswording. Boek 6 gaat ten slotte in op het vierde boek van Julianus. De rechtmatigheid van de kinderdoop wordt onderkend en gestaafd met schriftuurlijke argumenten uit Paulus' brieven aan de Romeinen en aan de Korinthiërs. Verder komen de rol en de gevolgen van de erfzonde bij pasgeborenen aan de orde en wat door het sacrament van de doop wordt teweeggebracht. De begeerte wordt in elk geval niet weggenomen. Ten slotte een weerlegging van de schriftuurlijke argumenten van Julianus uit Paulus en Ezechiël. | ||
| 115 | 418 | s. Caes. eccl. | Preek tot de kerkgangers in Caesarea. -Antidonatistisch- Preek gehouden bij gelegenheid van de ontmoeting met de donatistische bisschop Emeritus en een daarmee in verband staand bezoek aan Caesarea in Mauretanië. | ||
| 79 | 0 | Max. | Over de maximianisten tegen de donatisten. -Antidonatistisch- | ||
| 74 | 429 | c. Iul. imp. | Onvoltooid werk tegen de tweede beantwoording van Julianus van Aeclanum (vgl nr 73 c.Iul.), in zes boeken. -Antipelagiaans- Boek 1 bevat een verslag van een gesprek over drie punten. 1. Hoe kunnen aan jonge kinderen zonden worden aangerekend door God, indien Hij rechtvaardig is? 2. Hoe kan bij kinderen sprake zijn van zonde, als zonde met vrije wilskeuze gepaard gaat en kinderen daarover nog niet kunnen beschikken? 3. Hoe kan zonde als natuurlijk worden beschouwd als een mens de vrije wilskeuze heeft, waarmee men kan zondigen maar waarmee men zich ook van zonde kan onthouden. Boek 2 bevat discussie over Rom 5,12. Boek 3vervolgt met discussies over andere bijbelpassages rond de vraag of men kinderen zonden van ouders kan aanrekenen. Boek 4 bevat uitleg over 1 Joh 2,16 en W 12,10-11. Boek 5 behandelt de vraag of de geslachtsdaad met schande is behept, en of een geborene op aarde opnieuw geboren moet worden in het geloof. Vervolgens exegetische beschouwingen over 1 Kor 15,36-38, Rom 1,27, Mt 7,17 en 12,33. Aan het einde de vraag of God bij machte is uit mensen met een kwade wil enig goed tot stand te brengen. Boek 6 draagt eerst discussiemateriaal aan over de overdraagbaarheid van de oerzonde. Vervolgens volgt uitleg over 1 Kor 15,22. |
