Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

131 records found
NrJaar▼AfkBeschrijvingVertalingen
8396agon.

De strijd van een christen.
-Moraaltheologie- 
Aansporing tot strijd tegen de duivel. De duivel kan worden overwonnen door begeerten te overwinnen en het lichaam tot dienstbaarheid te stimuleren. Dit gebeurt wanneer men zich onderwerpt aan God. Het geloof is hierbij tot steun. In de strijd mag men rekenen op Christus' bijstand. In het tweede gedeelte uitleg van de afzonderlijke artikelen van de geloofsbelijdenis. Aan het slot instructies hoe de opvattingen van verschillende ketterse groeperingen kunnen worden weerlegd. Bestemd voor eenvoudige, weinig geletterde gelovigen.

De strijd van een christen [De agone christiano] / Aurelius Augustinus ; ingeleid, vertaald en van aant. voorzien door Joost van Neer, Anke Tigchelaar, Izak Wisse. - Budel: Damon, 2006. - ISBN: 9055737283. 142 p. - - Latijn-Nederlands. - View
44396c. ep. Man.

Tegen de brief met de grondslagen van de manicheeërs.
-Antimanicheïsch- 
Onvoltooid werk waarin manicheïsche opvattingen worden weerlegd door die ideeën als onzeker en absurd voor te stellen.

View
119396Simpl.

Verschillende vraagstukken van Simplicianus, twee boeken.
-Exegese, Dogmatiek- 
Vanuit Milaan legt Simplicianus aan Augustinus enkele belangrijke kwesties voor over genade, vrije wil en predestinatie. Dergelijke thema's werden steeds belangrijker gevonden omdat met grote regelmaat aanzienlijke Romeinse burgers de traditionele maatschappelijk levensloop afbraken om zich te wijden aan het geestelijke leven.
In het boek 1 twee uitlegkundige vragen rond Rom 7,7 en Rom 9,10. In het boek 2 vijf vraagstukken over 1 Reg (= 1 S) 10,10 en 16,14; over 1 Reg 15,11; over 1 Reg 28,7; over 2 Reg (= 2 S) 7,18 en over 3 Reg (= 1 K) 17,20.

Aan Simplicianus, over verschillende kwesties / Aurelius Augustinus ; ingeleid door Paul van Geest; vertaald door Izak Wisse. - Klement, 2013. 150 p. ISBN: 978 90 86871087. View
3394c. Adim.Tegen de manicheïsche leerling Adimantus
-Antimanicheïsch-
Uitleg van tegenstrijdigheden tussen Oude en Nieuwe Testament, op grond waarvan de manicheeërs het canonieke gezag van het Oude Testament afwijzen.
View
41394ep. Rm. inch.

Uiteenzetting over de groet van de Romeinenbrief.
-Exegese- 
Dit onvoltooide werk behandelt de groet van de Romeinenbrief en het vraagstuk over de zonde tegen de Heilige Geest.

View
49394exp. prop. Rm.

Uiteenzetting van enkele onderwerpen uit de Romeinenbrief.
-Exegese- 
Weergave van 84 vragen over evenzovele afzonderlijke passages. De kwesties kwamen voort uit gezamenlijke lezing van Paulus' Brief aan de Romeinen door Augustinus met enkele broeders tijdens hun verblijf in Carthago voor het eerste concilie daar in juni.

View
47394exp. Gal.

Uiteenzetting bij de Galatenbrief.
-Exegese- 
Dit geschrift kent dezelfde achtergrond als nr 49 exp.prop.Rm. Doorlopend commentaar op de gehele Brief aan de Galaten.

View
48394exp. Iac.Uiteenzetting bij de Jakobusbrief.
-Exegese- 
Onvolledige uiteenzetting bij de Brief van Jakobus.
Dit geschrift is niet meer bewaard gebleven. Het kent dezelfde achtergrond als nr 47 exp.Gal en nr 49 exp.prop.Rm. Van de inhoud is nog iets bekend. Het werk wordt zowel in Augustinus' retractationes (2,32) genoemd als in Possidius' indiculus (10-3,10).
View
116394s. dom. m.

De bergrede, twee boeken.
-Exegese- 
In boek 1 een uitleg van Mt 5,1-48 over barmhartigheid; in boek 2 uitleg van Mt 6,1-7,28 over reiniging van het hart. In de bergrede van Jezus ziet Augustinus een korte samenvatting van de richtlijnen voor een volmaakt christelijk leven.

Het huis op de rots : verhandeling over de bergrede / Aurelius Augustinus ; vert. en ingel. door Leo Wenneker en Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2012 (4de dr). - ISBN: 978-90-5573-579-2. - 232 p. ; 23 cm. View
81394mend.

De leugen.
-Moraaltheologie- 
Twee vragen: 1. Wat is een leugen? 2. Wanneer is het toegestaan te liegen? Er worden acht soorten leugens onderscheiden. Het werk eindigt met een verantwoording waarom nooit mag worden gelogen

Zie : De Stad Gods: maandblad van de zr Augustinessen van St. Monica. - jrg 19 (1952-1953). - passim. Liegen en leugens [De mendacio & Contra mendacium] / Aurelius Augustinus ; vertaald en toegelicht door Vincent Hunink, ingeleid door Paul van Geest . - Budel : Damon, 2010. - 173 p. ; 21 cm. – ISBN: 978-90-5573-9813. View
103394ps.c. Don.

Psalm tegen de donatisten.
-Antidonatistisch- 
Een Abecedarium. Een strijdschrift in de vorm van een gedicht met twaalfregelige strofen en een keervers, waarin gespot wordt met verschillende opvattingen van de donatisten. De beginletters van de afzonderlijke strofen vormen het Latijnse alfabet (I=J, U=V, zonder WYZ: in totaal 20 strofen).

Psalm tegen de donatisten [Psalmus contra partem Donati] / Aurelius Augustinus ; bezorgd, vertaald en toegelicht door Vincent Hunink. - Budel: Damon, 2005. - 94 p. ISBN: 90-5573-640-6. Latijn-Nederlands. - View
53393f. et symb.

Het geloof en de geloofsbelijdenis.
-Dogmatiek- 
Een preek gehouden tijdens het concilie te Hippo in oktober. De priester Augustinus legt aan de bisschoppen van de regio de afzonderlijke artikelen van de geloofsbelijdenis uit als toerusting bij het verweer tegen vooral de opvattingen van de manicheeërs, die overigens niet met name worden genoemd.

Augustinus over het Credo / vert. en van comm. voorzien door A. Sizoo en G.C. Berkouwer. - Kampen: Kok, 1941. - p. 148-173. View
57393Gn. litt. inp.

Onvoltooide uitleg over de letterlijke betekenis van Genesis 1.
-Exegese- 
In dit werk wordt Gn 1,1-26 behandeld naar de letterlijke of historische betekenis van de tekst. De behoefte hieraan was ontstaan na de publicatie van nr 59 Gn.adu.Man. omdat de aandacht daar vooral gericht was op de allegorische betekenis van de schrifttekst.

Onze wereld in wording. Beschouwingen bij de bijbelse scheppingsverhalen [De Genesi aduersus manichaeos. De Genesi ad litteram libur unus inperfectus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Leo Wenneker, Sander van der Meijs en Hans van Reisen. - Budel: Damon, mei 2016. 200 p. ISBN: 9789460362224 hb. View
2392c. Fort.

In discussie met Fortunatus.
-Antimanicheïsch-
Verbatim van twee disputen met de manicheeër Fortunatus op 28 en 29 augustus in Hippo. In hoofdzaak over de vraag naar de oorzaak van het kwaad. Het kwade is een gevolg van een verkeerde werking van de vrije wilskeuze van een mens. Fortunatus zoekt de oorzaak van het kwaad in God. Op voorstel van Fortunatus wordt de afloop van het dispuut opgeschort naar een volgende dag. Zo kan Fortunatus ruggespraak plegen met manicheïsche autoriteiten over zijn verweer. Maar in plaats van zich voor te bereiden op een vervolg, ontvlucht Fortunatus de stad.

Debatten over God en wereld : Tegen de manicheeërs Fortunatus en Felix / Aurelius Augustinus; vertaald en toegelicht door Roald Dijkstra en Vincent Hunink, ingeleid door Hans van Reisen. - Budel: Damon, 2017. ISBN: 9789463400305, 169 p. View
36392duab. an

Twee zielen in een mens?
-Antimanicheïsch- 
Centraal staat de manicheïsche opvatting dat een mens twee zielen heeft: een goede van God, en een slechte van de macht van de duisternis. In de argumenten over en weer beroepen de manicheeërs zich op Joh 8,47 en Joh 8,44 en beroept Augustinus zich op Joh 1,3, 1 Kor 8,6 en Rom 11,36. Het kwade in een mens mag niet aan een kwade ziel worden toegeschreven, maar is een beroving van het goede.

View
39392en. Ps.

Uiteenzettingen over de Psalmen.
-Exegese- 
Vers-voor-vers-uitleg over het gehele psalterium. Niet alle uiteenzettingen zijn als voordracht gehouden. Tenminste de uiteenzettingen over de Psalmen 1-32 (33) zijn gedicteerd; evenzo de 32 sermones over Ps 118 (119). De uitleg is sterk christologisch van karakter.

Voor een overzicht van Nederlandse vertalingen per Enarratio zie: AI - Enarrationes in Nederlandse vertalingen ( pdf jan.2019 ) Belanrijkste bundels : Zoals het hart verlangt : Preken over de psalmen / Augustinus ; vert. en ingel. door Martijn Schrama, Wim Sleddens en Hugo De Lil. - Zoetermeer: Meinema, 2001. - ISBN: 90-211-3793-3. - Bevat: preek over de psalmen 1, 38, 39, 42, 63, 85, 90. - Ooit een land van kloosters / vert. door Tarsicius Jan van Bavel. - Heverlee: Augustijns Historisch Instituut, 1999. - ISBN: 90-74829-07-4. - Bevat : preek over psalm 99. Commentaar op Psalm 118/119 / Augustinus ; vert. en ingel. door Tarsicius Jan van Bavel. - Baarn: Ambo, 1996. - ISBN: 90-263-1429-9. Psalmen 133-134: Monastieke broederschap / Augustinus; vert. en ingel. door Michel Coune OSB. - Brugge: St.-Andriesabdij, 1995 Luisteren naar Sint Augustinus : preken voor het liturgisch jaar / [Augustinus] ; vert. Frans Vromen, OSB ; ingel. door Tarsicius J. van Bavel, OSA. - Bonheiden : Bethlehem, 1985. - 158 p. ; 21 cm. - ISBN: - . Bevat: preek over psalm 97. Enkele psalmverklaringen van Augustinus : Feestbundel ter gelegenheid van het 25-jarig priesterjubileum van Pater-Prior Roose OSB . - Vaals: Benedictijnen van de Abdij St. Benedictusberg, 1977. - ISBN: - Bevat: preken over de psalmen 8, 21, 42, 54, 68, 69, 83, 90, 102, 111, 112, 124, 129, 148. View
130392util. cred.

Het belang van het geloven.
-Antimanicheïsch-
Opgedragen aan een bevriende manicheeër Honoratus, die eerder door Augustinus zelf tot het manicheïsme was overgehaald. In het werk een weerlegging van de manicheïsche opvatting als zou enkel wat met het verstand wordt aangetoond, waar kunnen zijn. Met de rol van het geloof om de waarheid te leren kennen wordt dan de spot gedreven. De inconsistentie bestaat erin dat enerzijds de functie van het geloof door de manicheeërs wordt afgewezen, terwijl anderzijds precies dat geloof wordt verondersteld om zich ontvankelijk te maken voor de goddelijke verlichting tot de waarheid, die slechts met het verstand te schouwen is. Vervolgens analyse en weerlegging van de manicheïsche argumentatie met behulp van passages uit het Oude Testament. Het verstand is van belang voor het begrijpen; maar de auctoritas voor het geloven

Een seer costelyk ende salich boecxken. [Ex officina typographica conventus Leodiensis FF. Minorum Recollectorum , 1636]. Vertaling is toegeschreven aan Matthias Hauzeur, OFM-Recoll. View
59389Gn. adu. Man.

Uitleg van Genesis 1-3 tegen de manicheeërs, twee boeken.
-Antimanicheïsch, Exegese-
De boeken zijn nadrukkelijk tegen de manicheeërs geschreven ter verdediging van de canoniciteit van het Oude Testament. In boek 1 uitleg over Gn 1,1-2,3. In boek 2 uitleg over Gn 2,4-3,24. Hoofdzakelijk uitleg volgens de allegorische beginselen. Aan het einde van het tweede boek uiteenzetting over enkele verschillen tussen manicheïsche en katholieke opvattingen.

Onze wereld in wording . Beschouwingen bij de bijbelse scheppingsverhalen. [De Genesi aduversus manichaeos & De Genesi ad litteram liber unus imperfectus] / Aurelius Augustinus; ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Leo Wenneker, Sander van der Meijs en Hans van Reisen. - Budel: Damon, mei 2016. 200 p. ISBN: 9789460362224 hb. View
78389mag.De leermeester.
-
Exegese- 
Het betreft hier een verbatim van een gesprek tussen Augustinus en Adeodatus. Men vermoedt ten aanzien van het tweede gedeelte een redactionele hand, omdat daarin sprake is van een doorlopend betoog. Aan de orde komt de vraag naar het wezenlijke van het leraarschap. De ware leraar is degene die onderricht geeft om God te leren kennen.
In de inleidende dialoog wordt spreken omschreven als het geven van tekens. Er bestaan tekens die betekenis krijgen door tekens, en dingen die zelf geen tekens zijn maar betekenis kunnen krijgen door daden of door tekens.
In de doorlopende beschouwing ten eerste een uiteenzetting dat woorden op zichzelf niets kunnen leren. Ten tweede een uitleg dat de waarheid die in de betekenis van woorden ligt besloten, in mensen woont en dat die waarheid Christus is. Ten slotte een betoog over de geringe waarde van gesproken woorden in het onderwijs als de werking van de innerlijke waarheid die Christus is, niet aan het woord komt.
De magistro / Augustinus ; vert. en van comm. voorzien door Gerard Wijdeveld. - Amsterdam, Paris, 1938. View
125389uera rel.De ware godsdienst.
-Antimanicheïsch- 
Uitvoerig betoog dat men in de ware godsdienst de ene ware God, dat wil zeggen de heilige Drievuldigheid in Vader, Zoon en Geest moet aanbidden en dienen. Verder uitleg hoe de christelijke godsdienst op aarde uitdrukking is van Gods barmhartigheid, en hoe een mens zich door een bepaalde levenshouding geschikt maakt tot deze dienst van God. Gericht tegen manicheïsche opvattingen over de twee naturen in Christus.

Over den waren godsdienst / Augustinus ; vert. door Gerard Wijdeveld. - Amsterdam / Antwerpen: Spieghel / Kompas, 1937. View
Export: