Arianisme is een term die verwijst naar de leer van Arius († 336) en mensen die met hem geassocieerd zijn. Het staat voor een visie op het monotheïsme waarbij de Zoon, Jezus Christus, radicaal ondergeschikt is aan God en het hoogste schepsel is. Arianisme is een polemische term, toegekend door de tegenstanders van deze leer. Arius en zijn medestanders hebben zichzelf dus niet zo genoemd. Athanasius (ca. 298-373) heeft Arius en anderen die verwantschap met Arius’ leer hadden als eerste als ‘arianen’ betiteld, en de term ‘arianisme’ is voor het eerst gebruikt door Gregorius van Nazianze (329-389). Arius speelde al snel geen belangrijke rol meer bij degenen die door Athanasius, en later Gregorius en anderen, bestreden werden. Arianisme staat in de geschiedenis vrijwel gelijk aan dwaalleer, ketterij of heterodoxie.