Nico Riemersma, 'Bara: scheppen of scheiden', in: Interpretatie 18,7 (2010), p. 30-31
Samenvatting
'Openingszin Bijbel klopt niet', kopte Trouw vorig jaar. Volgens prof. Ellen van Wolde betekent het Hebreeuwse werkwoord bara in Genesis 1 eigenlijk 'scheiden' en niet 'scheppen'. Maar kloppen haar argumenten wel? De aandacht in het artikel gaat uit naar de zes plaatsen in Genesis 1 dat het werkwoord bara voorkomt. Genesis 2:4 vormt namelijk niet het slot van het scheppingsverhaal, maar het begin van de daarop volgende eenheid (2:4-3:24).
Van Wolde vraagt in haar rede terecht aandacht voor de verschillen in scheppingsterminologie (scheppen, maken, verwerven, vormen, uitspannen, bouwen). Ze wijst erop dat elk scheppingswoord iets eigens tot uitdrukking brengt, maar heeft er te weinig oog voor dat het werkwoord bara veel dichter bij 'maken' (asa) ligt dan bij 'scheiden' (badal hif.). Dat maakt ook het slot van het scheppingsverhaal duidelijk: 'God zegende de zevende dag en heiligde die, want Hij rustte van al het werk dat Hij geschapen had door het tot stand te brengen' (2:3). Daaraan kan je goed zien dat scheppen en maken nauw met elkaar verbonden zijn.
Ellen van Wolde gaat niet voorbij aan plaatsen elders in Tenach, waar het werkwoord bara voorkomt, maar ze is daarin wel erg selectief. Van de 55 keren dat dit werkwoord in de Hebreeuwse Bijbel voorkomt bespreekt ze er slechts drie: Numeri 16:30 en twee teksten uit Jesaja, te weten 45:6-7 en 45:18-19). Haar interpretatie van deze teksten doet zeer gekunsteld aan. Maar hoe zit het met de talloze andere plekken waar het werkwoord bara voorkomt. Op geen van die plekken past de betekenis 'scheiden'. Een paar voorbeelden. In Jesaja 43:15 wordt over God gesproken als 'de boree van Israël'. Om dit te lezen als 'de scheider is van Israël' lijkt mij toch erg weinig aannemelijk. En als in Psalm 51:12 de bede klinkt: 'Bera mij een rein hart, o God', moet dat dan vertaald worden met 'Scheid mij een rein hart af, o God'?
De conclusie moge zijn dat met de vertaling van bara met 'scheppen' zoals dat tot nu toe is gebeurd, nog steeds niets mis is. De vertaling met 'scheiden' past noch in Genesis 1, noch elders in de Tenach.
Bron: Interpretatie
Externe link:
Integraal te lezen
