Er zijn maar weinig bisschoppen van Rome geweest die zoveel wereldlijke macht hebben uit kunnen oefenen als paus Innocentius III. Geboren in 1160 of 1161 als Lotario de' Conti de Segni, opgeleid aan de universiteiten van Parijs en Bologna waar hij zowel theologie als rechten studeerde. Tijdens zijn pontificaat, dat duurde van januari1198 tot juli 1216, was hij voogd van Frederick II van Sicilië, zorgde hij ervoor dat de paus inspraak kreeg bij de benoeming van Europese vorsten, riep hij op tot de kruistocht tegen de Albigenzen of katharen en riep hij het Vierde Concilie van Lateranen bijeen.

De man die later paus zou worden onder de naam Innocentius III werd als Lothario de' Conti geboren in 1160 of 1161. Hij was de zoon van graaf Trasimund van Segni. Zijn familie was een beroemd geslacht dat maarliefst negen pausen heeft voortgebracht. Lothario studeerderechten aan de universiteit van Bologna en theologie aan de universiteit van Parijs. In 1190 bekleedde hij al het ambt van kardinaal-diaken en onderschreef hij een aantal pauselijke bullen.

 

Voordat hij paus werd publiceerde hij een werk over theologie, De Miseria Humanae Conditionis genaamd, dat ascetisisme als onderwerp had. In 1198, toen hij slechts 37 jaar oud was, werd hij tegen zijn zin door het college van kardinalen verkozen tot opvolger van paus Celestinus III. Hij zou ruim 18 jaar die functie bekleden.

 

Innocentius III was zeer gedreven om de macht van de bisschoppen van Rome veilig te stellen en zelfs uit te breiden. Hij ijverde om de inmenging van wereldlijke vorsten bij de benoeming van bisschoppen tegen te gaan en hij zorgde ervoor dat de paus meer invloed kreeg bij de benoeming van prinsen en koningen. Zelf trad hij op als regent voor Frederik II, toen deze op vierjarige leeftijdkoning van Sicilië werd. In ruil voor zijn optreden als regent kreeg hij bepaalderechten terug in Sicilië die een eerdere paus verspeeld had in een dispuut metkoning William I.Vanwege zijn invloed trouwde koning Frederik II later met de weduwe van koning Emerik van Hongarije.

 

Tijdens zijn pontificaat was paus Innocentius III verantwoordelijk voor het oproepen tot maarliefst drie kruistochten. De eerste was de kruistocht tegen de Albigenzen die ook wel Katharen worden genoemd. Zij waren een groep van christenen in zuidwest Frankrijk die door Rome als ketters was bestempeld omdat zij de autoriteit van de bisschoppen van Rome, en de hele Katholieke Kerk in het algemeen, niet accepteerde. Deze kruistocht, die de twijfelachtige eer geniet de enige kruistocht te zijn die tegen medechristenen is afgeroepen, zou de dood van duizenden tot gevolg hebben.

 

In 1198 riep tevens op tot de vierde kruistocht naar het Heilige Land. Deze kruistocht werd beroemd vanwege het feit dat ze de val van Constantinopel tot gevolg had. De kruisvaarders vertrokken in 1199 richting Jeruzalem, maar onderweg plunderden zij de stad Zara om met de opbrengsten de Venetianen, diehet transport naar het Heilige land regelden, te kunnen betalen. Deze aanval op een christelijke stad had tot gevolg dat Innocentius noodgedwongen alle kruisvaarders excommuniceerde. In 1204 veroverden de kruisvaarders Constantinopel, waarvoor zij door Alexius IV beloond werden met manschappen en schepen.

 

In november van 1215 riep paus Innocentius III het Vierde Concilie van Lateranen bijeen dat tot het voorjaar van 1216 zou duren. Dit concilie, dat als een van de belangrijkste concilies van de middeleeuwen wordt gezien, heeft verregaande gevolgen gehad. Zo werden een aantal dogmata afgekondigd waarin onder andere werd bepaald dat christen ten aanzien van Joden geen ondergeschikte positie mochten innemen. Ook riep het concilie de vijfde kruistoch naar het Heilige Land uit.

 

Op 16 juli 1216 stierf Innocentius III terwijl hij in Perugia was om een geschil tussen de steden Pisa en Genua te beslechten. In eerste instantie werd hij aldaar in de kathedraal begraven, maar aan het eind van de negentiende eeuw werd zijn stoffelijk overschot overgebracht naar de Eeuwige Stad. Zijn graf is thans te bewonderen in de Kerk van Lateranen in Rome. Op de dag dat hij stierf verscheen hij in een visioen aan zuster Lutgarda in het klooster van Aywieres. Gehuld in vlammen vertelde hij haar dat hij vanwege fouten die hij tijdens zijn leven had gemaakt in het vagevuur verkeerde.