Jan Engelen, Intuïtie en consequenties, mogelijkheden en resultaten, in: Interpretatie 18,2 (2010), p. 4-6
Margetekst
The Gospels and Jewish Worship is het resultaat van een reis naar de bronnen van de Schrift. Hoe kwam deze zoektocht tot stand, en wat zocht Dirk Monshouwer precies? Jan Engelen bespreekt het proces, de drijfveren en de resultaten van deze ontdekkingsreis.
Eerste twee alinea's
Is het intuïtie, romantiek, gevoel voor samenhang, behoefte aan ordening? Of heeft Dirk Monshouwer het niet kunnen laten om steeds maar weer binnen te gaan in de ruimte van de Schriften om daar met eerbied, maar ook scherpzinnig en erudiet, de woorden te proeven, de ruimten te verkennen en toch vooral niet op te houden sporen te zoeken die steeds weer en alsmaar meer of weer opnieuw hun eigen wegen blijken te gaan? Hoe het ook zij, vlak voordat de deur achter zijn leven gesloten zou worden, heeft Dirk nog net zijn The Gospels and Jewish Worship, Bible and Synagogical Liturgy in the First Century C.E als oogst van zijn leven bijeen mogen brengen. Lang heeft het moeten duren, maar wie wil kan nu zien wat Dirk Monshouwer zocht en hoe hij dat deed, hoe zijn vermoeden hem leidde en hoe zijn kritische zin hem verplichtte te toetsen en te wegen. Wat heeft Dirk Monshouwer – in de wetenschap dat niets anders ons gegeven is dan deze woorden – voor ieder die wil weten en verder zoekt, toegankelijk gemaakt, naspeurbaar en verifieerbaar?
De historisch-kritische benadering, die nog steeds zo goed als alleenvertoningsrecht blijkt te hebben wanneer het over bijbelwetenschap gaat, is kennelijk consequent onvoldoende historisch verantwoord te werk gegaan. Kun je op verantwoorde wijze de teksten uit de bijbelse literatuur lezen, wanneer je ze enkel diachroon tegen het licht probeert te houden? Je kunt wel de meest oppervlakkige feiten vastleggen op de plaat die in de mond en pen van eerdere generaties gevoelig heette, maar meer hedendaagse begrippen als transparantie, akoestische ruimten en grammatologie bieden empirisch verifieerbare wegen die in alle genuanceerdheid een meta-hodos blijken. Als vanzelf dringt zich dan de lezende, en binnen het kader van deze steeds hardop vertolkte literatuur steeds opgeroepen, biddende gemeenschap op. Het evangelie is ontstaan binnen de joodse traditie – hoe weinig exact en polymorf dit woord ook steeds zal blijven.
Bron: Interpretatie, met dank aan Nico Riemersma.
