Pastoraal concilie

Dossier Van november 1966 tot april 1970 vond het Pastoraal Concilie van de Nederlandse kerkprovincie plaats. De Nederlandse bisschoppen hadden besloten tot het bijeenroepen van dit ‘concilie’ om de uitspraken van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) voor de Nederlandse kerkprovincie uit te werken. Bijzonder was de deelname van leken aan dit pastoraal concilie. Buitenlandse media hadden daarom veel belangstelling voor dit experiment. Die belangstelling nam alleen maar toe toen het pastoraal concilie vergaande aanbevelingen deed... Lees verder »

Concilie, Tweede Vaticaans (1962-1965)

Dossier Het Tweede Vaticaans Concilie vond plaats van 11 oktober 1962 tot 8 december 1965. Het was bijeengekomen op initiatief van paus Johannes XXIII. Met dit Concilie wilde hij de Kerk laten nadenken over haar verhouding tot allerlei moderne ontwikkelingen. Het Concilie bracht op vele gebieden een heroriëntatie van de Kerk ten opzichte van de wereld met zich mee. De gevolgen waren zo ingrijpend dat ze zelfs vandaag de dag nog niet helemaal te... Lees verder »

Bouyer, Louis

Dossier Louis Bouyer (1913 – 2004) was een zeer invloedrijk theologisch denker vóór, tijdens en na het Tweede Vaticaans Concilie, op tal van terreinen waarop de grote discussies werden gevoerd. Zoals meerdere invloedrijke schrijvers in die tijd werd hij niet volledig begrepen: hij zette aan tot fundamentele veranderingen in het kerkelijk leven, maar op basis van een vasthouden aan de diepste mysteriën. ... Lees verder »

Interreligieuze dialoog

Dossier Vanaf Vaticanum II (het Tweede Vaticaans Concilie, dat gehouden werd van 1962-1965) is er sprake van interreligieuze dialoog vanuit de rooms-katholieke Kerk. Voor die tijd was er hooguit sprake van dialoog met andere christelijke kerken, met name de oosterse kerken en de anglicanen. Met de andere religies kwam pas een vorm van dialoog op gang vanaf de verklaring Nostra Aetate van Vaticanum II, waarin voor het eerst wat uitgebreider en ruimer over de... Lees verder »

Lubac, Henri de

Dossier Kardinaal Henri de Lubac was een van de meest invloedrijke theologen van de 20e eeuw. Hij was een voorman van de Nouvelle Théologie , een stroming die ook wel ‘ ressourcement -theologie’ wordt genoemd omdat zij een terugkeer naar de christelijke bronnen bepleitte. Tot deze stroming behoorden onder anderen ook Hans Urs von Balthasar, Marie-Dominique Chenu, Yves Congar, Karl Rahner, Edward Schillebeeckx, Jean Daniélou en aanvankelijk ook Joseph Ratzinger. Deze beweging heeft voor grote veranderingen gezorgd... Lees verder »

Antonius van Padua

Dossier Wat oudere katholieken weten vaak nog wel hoe zij Sint Antonius aanriepen als ze iets kwijt waren: ‘Sint Antonius, lieve vrind, geef dat ik mijn portemonnee terugvind.’ Wellicht kunnen katholieken uit de generaties van voor het Tweede Vaticaans Concilie ook nog wel iets vertellen aan wonderverhalen en legenden die over Sint Antonius de ronde deden. Wellicht komen er nog gebeden bij hen naar boven als het responsorium van Antonius of de litanie van de Heilige... Lees verder »

Concilie, Eerste Vaticaans (1869-1870)

Dossier Het Eerste Vaticaans Concilie (1869-1870) was bijeengeroepen door paus Pius IX (1846-1878) om een antwoord te geven op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen die strijdig waren met de leer van de Kerk. Maar er was een kwestie die alle andere overschaduwde: de pauselijke onfeilbaarheid. De voorstanders en tegenstanders van deze onfeilbaarheid stonden onverzoenlijk tegenover elkaar, maar de voorstanders waren in de meerderheid. Het concilie nam dan ook in 1870 de dogmatische constitutie ‘Pastor aeternus’ aan... Lees verder »

Liturgische rollen: de lector

Dossier De bediening van lector werd vroeger beschouwd als een zogenaamde ‘lagere orde’, samen met de portier, de exorcist en de acoliet. Sinds de verschuivingen binnen de kerk die in gang zijn gezet tijdens het Tweede Vaticaans Concilie wordt gesproken over een ‘bediening’ (in het Engels wordt het woord ‘ ministry ’ gebruikt, wat ook naar dienstbaarheid verwijst). Dit brengt een andere verandering met zich mee, namelijk dat voor het uitoefenen van de taken van een lector geen... Lees verder »

Rahner, Karl

Dossier Karl Rahner was een Duits jezuïtisch priester en misschien wel de belangrijkste rooms-katholieke theoloog van de twintigste eeuw. Rahner bracht vernieuwende standpunten, zoals zijn wereldberoemde these van het ‘anonieme christendom’, naar voren zonder een breuk met de traditie te veroorzaken. Hij paarde de ernst van de orthodoxie aan de durf van de missionaire visionair, en een doorleefd en vroom geloof aan diepe intellectualiteit. Zijn invloed op de theologie en ook op het Tweede Vaticaans... Lees verder »

Congar, Yves

Dossier Yves Congar (1904-1995) was een Frans dominicaan, theoloog en - sinds 1994 - kardinaal van de rooms-katholieke kerk. Hij was een belangrijk vertegenwoordiger van de Nouvelle Théologie , een vernieuwende theologische stroming waarvan de denkbeelden aanvankelijk uiterst moeilijk lagen bij Rome. Dit gold ook voor Congar en zijn progressieve, kritische en oecumenische ideeën. Het doceren en vrij publiceren werd hem zelfs enkele jaren onmogelijk gemaakt. Vanaf 1960 volgde eerherstel, toen paus Johannes XXIII hem vroeg als... Lees verder »