Het neoplatonisme is de filosofische stroming die door Plotinus (3e eeuw na Chr.) is gesticht. Het baseert zich op Plato, maar integreert onderdelen uit de filosofieën van Pythagoras, Aristoteles en de Stoa. Niet alle moderne onderzoekers vinden het onderscheid tussen het neoplatonisme en het eraan voorafgaande middenplatonisme zinvol, omdat zij de continuïteit essentiëler vinden dan de discontinuïteit.

Tot het neoplatonisme worden o.a. gerekend: Porphyrius (leerling van Plotinus, 3e eeuw), Jamblichus (in Syrië, 4e eeuw), Proclus (in Athene, 5e eeuw) en Damascius (in Athene, 5e-6e eeuw). Het neoplatonisme is niet alleen een metafysica, maar het wil vooral ook een bepaalde manier van leven stimuleren, die gericht is op contemplatie, het schouwen van het goddelijke. Jamblichus introduceerde onder invloed van de Chaldeeuwse orakels de theürgie binnen het neoplatonisme, het gebruik van rituelen om tot het schouwen van de goden te komen.