Onder ‘Veertigdagentijd’ wordt een periode van boete en inkeer verstaan die voorafgaat aan het Paasfeest. Van het Jodendom nam de vroege kerk het gebruik over om korte tijd voor Pasen te vasten. Die werd in de loop van de tijd uitgebreid tot meerdere dagen in de week voor Pasen. De ontwikkeling van de Veertigdagentijd moet hiervan echter worden onderscheiden. Deze vond in de vierde eeuw plaats en verspreidde zich binnen een eeuw over de hele christelijke kerk. Wel werden de veertig dagen op verschillende manieren berekend, waardoor de periode zes, zeven of acht weken voor Pasen kon beginnen. Naast vasten vormden liturgische vieringen een belangrijk onderdeel van de voorbereiding.