Samenvatting
In dit artikel wordt onderzocht welke bijbelteksten in de extreme situatie van het concentratiekamp door gevangenen worden gebruikt om zichzelf geestelijk op de been te houden, en hoe die teksten gebruikt worden. Bij protestanten blijken de nieuwtestamentische brieven populair. Ze kiezen daaruit korte slagzinnen (of vormen zelf langere teksten om tot dergelijke slogans), die soms als een soort mantra gaan functioneren. De strekking van die steekzinnen is de uiteindelijke macht van God en/of de geborgenheid bij Hem. Ook citaten uit de Psalmen, en zeker niet alleen uit Psalm 23, worden op die manier aangewend. De citaten worden opgevat als belofte, die tegelijk als bemoediging en als bede werkt. Minder vaak komt het voor dat men zich bijbelcitaten te binnen brengt om zichzelf te vermanen. Zowel protestanten als katholieken identificeren zich soms met de lijdende Christus. Joodse auteurs gebruiken zelden een enkel vers maar een heel verhaal of een profetie. Zij verwijzen daar meestal naar in het kader van de viering van religieuze feesten. De belangrijkste functie is de herkenning van het eigen lot in het desbetreffende verhaalgebeuren. Het deel uitmaken van de gemeenschap van het joodse volk staat daarbij centraler dan de individuele relatie tot God.