Samenvatting
Verlangen naar rechtvaardigheid en recht is een diep menselijk verlangen, in elke cultuur en elk tijdvak. In de Tenach draait het om de kernbegrippen recht (misjpat) en rechtvaardigheid (tsedaka) – waarbij recht iets meer een bestraffend element in zich draagt dan rechtvaardigheid. Toch bevat het bijbelse ‘recht’ ook rechtvaardigheid al in zich, en vinden we beide begrippen veelvuldig gecombineerd: ‘rechtvaardig recht’. In sommige Tenachteksten wordt recht gecombineerd met liefdadigheid/liefde (chèsèd), waarheid (èmèt), vrede (sjalom), en barmhartigheid (rachamim). Bij de rabbijnen worden recht en rechtvaardigheid/liefdadigheid meer tegenover elkaar gesteld, met de derde kernwaarde vrede als harmoniserend begrip. Waarheidsvinding enerzijds en rechtvaardigheid anderzijds moeten een goede balans opleveren. Want er is een absolute Waarheid en een menselijke waarheid. Rabbijnen zagen in dat elke samenleving wetten en rechtspraak nodig heeft, en zagen zichzelf ook als (religieuze) rechters.