Lucepedia

De zorg voor de doden.
-Moraaltheologie- 
Reactie op een brief van bisschop Paulinus. Centraal staat de vraag of de zielenrust van een overledene baat vindt door bij een heilige begraven te worden. Voor de dode doet het er niet toe; voor de nabestaanden wel omdat zij dan eerder en gemakkelijker hun hart op God kunnen richten.

Brieven
- - 
Hoewel de brieven als geheel in dit overzicht zijn gerangschikt onder niet te dateren werken, zijn de brieven afzonderlijk in de zeventiende eeuw door de mauristen opnieuw genummerd, waarbij zoveel mogelijk de chronologische volgorde van de brieven is aangehouden. Een verantwoording van deze nieuwe ordening is uitgewerkt in PL 33,13-48. Hoe deze nummering zich tot de oude verhoudt, vindt men terug in PL 33, 1163-1169. Een alfabetisch overzicht van adressanten en geadresseerden vindt men in PL 33,1170-1172. De mauristen hebben de brieven in vier groepen ingedeeld: Groep 1 bevat de brieven 001-030 uit de jaren 386-395. Groep 2 de brieven 031-123 geschreven in 396-410. Van deze brieven worden de nummers 54-55 als een afzonderlijk werk beschouwd: nr 70 inq.Ian. Evenzo is brief 102 terug te vinden als nr 106 qu.c.pag. Groep 3 met de brieven 123-231 uit de periode 411-430. Van deze brieven wordt nummer 140 als afzonderlijk werk gezien: nr 66 gr.t.nou. Evenzo brief 147 als nr 128 uid.deo, brief 166 als nr 93 orig.an., brief 167 als nr 114 sent.Iac., brief 185 als nr 25 correct., en brief 187 als nr 100 praes.dei. Groep 4 met de brieven 231-270 (271) die moeilijk of niet te dateren zijn. Tenslotte moeten de brieven worden genoemd die zijn ontdekt door Johannes Divjak en gepubliceerd in CSEL 88 en in de Franse reeks OSA 46B. Het gaat hier om 31 brieven met de nummers 1*-29*. De volgorde van deze brievenreeks is niet chronologisch.

De vier evangelisten en de samenhang van hun evangelieverhalen, vier boeken.
-Exegese- 
Boek 1: Achtereenvolgens over het gezag van de evangelisten, hun aantal, hun volgorde en de verschillende opzet van hun evangelieberichten. Deze onderwerpen worden in verband gebracht met de opvattingen van de neo-platonici, die het als een probleem zien dat Christus niet zelf geschriften heeft nagelaten. Vervolgens de kwestie als zouden de evangelisten in hun evangeliën aan Christus hogere titels hebben meegegeven dan Hijzelf. Uiteenzetting dat in de evangeliën trouw wordt bericht over het apostolische geloof door erop te wijzen hoe de evangelische boodschap in het geloof van de profeten van Israël ligt ingebed. De God van Israël mag als enige worden aanbeden. Boek 2: Onderzoek over het evangelie volgens Matteüs tot aan het verhaal over het laatste avondmaal in een vergelijking met parallelteksten van de andere evangeliën in hun onderlinge samenhang. Boek 3: Dezelfde onderlinge vergelijking vanaf het laatste avondmaal tot en met het einde van de evangelische getuigenissen. Boek 4: Uitlegkundige problemen die bijzonder zijn voor de evangeliën volgens Marcus, Lucas en Johannes.

De verdiensten en de vergeving van zonden en over de kinderdoop, drie boeken.
-Antipelagiaans-
In boek 1 weerlegging van de opvatting dat Adam ook gestorven zou zijn als hij niet gezondigd zou hebben, en dat uit diens zonde niets op zijn nageslacht zou zijn overgegaan. De sterfelijkheid van de mens is niet een gevolg van natuurlijke noodzaak maar van de zonde. De doop dient om mensen, ook kinderen, van de gevolgen van de erfzonde te verlossen. In boek 2 de vraag of er mensen op aarde zonder zonde zijn. Deze kwestie wordt op vier manieren uitgewerkt: 1. Kan een mens door Gods genade en de vrij wilskeuze vrij van zonde zijn? 2. Kan een bastaard in dit leven zonder enige zonde zijn? 3. Wat is de reden dat men niet zonder zonde kan zijn? 4. Alleen Christus is zonder zonde. Boek 3 bevat een brief aan de Carthaagse student Marcellinus over de misverstanden rond de verdiensten van de zonden en rond de kinderdoop. In deze kwesties spelen exegetische problemen van Paulus' brieven een belangrijke rol.

De gave van volharding.
-Antipelagiaans- 
Net zoals nr. 99 praed.sanct. gericht aan Prosperus en Hilarius. De eerste helft handelt over het genadekarakter van de volharding en de samenhang ervan met de voorbestemming. De tweede helft over de bedenkingen van de tegenstanders tegen predestinatie en genade.

Tegen de academici, drie boeken. 
-Filosofie-
Verbatim van drie gesprekken tussen Augustinus en de jongemannen Licentius, de zoon van Romanianus, en Trygetius. Licentius is voorstander van de nieuwe academische stroming waarin de overtuiging heerst dat het zoeken naar waarheid op zichzelf al het gelukkige leven insluit. Trygetius meent echter dat het begrijpen van waarheid daartoe noodzakelijk is.
In boek 1 staan de omschrijvingen centraal van de begrippen error en sapientia. Boek 2 is in drieën ingedeeld: 1. Het verschil tussen het oude en nieuwe onderricht van de academici. 2. Een weerlegging van de opvatting dat het streven naar waarschijnlijkheid het hoogst haalbare is in het begrip van de waarheid. 3. Het begrip waarschijnlijkheid (verissimile / probabile). In boek 3 staan twee kennistheoretische verkenningen: 1. De verhouding tussen wijsheid en levenslot: voor een wijze is het lot hulp noch hindernis. 2. Een onderzoek naar een omschrijving waarin alleen de zintuiglijke indrukken begrepen kunnen worden die met het ware overeenkomen. Ten slotte de weerlegging van twee opvattingen van de academici waarin zij van mening zijn dat niets kan worden begrepen en waarin zij menen dat men met niets mag instemmen.

Psalm tegen de donatisten.
-Antidonatistisch- 
Een Abecedarium. Een strijdschrift in de vorm van een gedicht met twaalfregelige strofen en een keervers, waarin gespot wordt met verschillende opvattingen van de donatisten. De beginletters van de afzonderlijke strofen vormen het Latijnse alfabet (I=J, U=V, zonder WYZ: in totaal 20 strofen).

10 Verhandelingen over de Eerste Brief van Johannes.
-Exegese- 
Doorlopend commentaar op de brief tot 5,2. De eerste acht verhandelingen zijn gehouden in de eerste week van Pasen; de laatste twee waarschijnlijk rond Hemelvaartsdag.

Het gelukkige leven.
-Filosofie- 
Dit boek is geschreven tijdens de werkzaamheden voor Contra Academicos. Ontstaan bij gelegenheid van Augustinus' verjaardag uit een driedaags gesprek. In het gesprek komt vast te staan dat een gelukkig leven niets anders is dan volmaakte godskennis.
In het voorwoord een opdracht aan Theodorus en Manlius; verder een onderzoek naar de betekenis van christelijke wijsbegeerte en een beschrijving van de gelegenheid van de gesprekken.
De drie volgende gedeelten bevatten een verslag van de drie gesprekken. In het eerste gesprek de ontdekking dat iemand die niet heeft wat hij verlangt, ongelukkig is. En ook iemand die wel heeft wat hij verlangt, kan ongelukkig zijn. De vraag luidt dan: Wat moet een mens verlangen om gelukkig te worden? Moet men daarvoor God bezitten?
In het tweede gesprek de vraag op welke manier men God kan bezitten dat men gelukkig wordt. Hierover bestaan drie opvattingen. De derde komt uitgebreid aan bod: van iemand in wie geen onreine geest is, kan men zeggen dat die God bezit. Met onreine geest vervuld heet degene die als door een duivel is bezeten, of wiens ziel met ondeugden en zonden is bezoedeld. Wie zich door ondeugden en zonden van God vervreemdt, is ongelukkig en vindt God niet genadig. Wie God zoekt, bezit Hem als genadige God maar is nog niet gelukkig. Wie God gevonden heeft, bezit Hem als een genadige God en is tevens gelukkig. 
In het derde gesprek de vraag of alle ongelukkigen gebrek lijden. Een bevestigend antwoord leidt nog niet tot de conclusie dat allen die geen gebrek lijden, gelukkig zijn. Iemand die geen gebrek heeft, kent immers angst om te verliezen en om gebrek te gaan lijden. Kan dat erop duiden dat een arme wijze gelukkig kan zijn, en dat wie geen wijsheid bezit, gebrek lijdt? Wie wijsheid bezit, is gelukkig. Wijsheid is de juiste maat voor de ziel. Wijsheid is datgene waardoor de ziel in evenwicht wordt gehouden

De zelfbeheersing.
-Moraaltheologie- 
Naar aanleiding van Ps 140 (141),3-4 een uiteenzetting over de zelfbeheersing. De beheersing van de eigen lichamelijke en geestelijke begeerten wordt ingegeven door de wet, maar is afhankelijk van Gods genade. Vervolgens over de strijd van de zelfbeheersing. Daarin valt op hoezeer het object van deze strijd niet het vlees zelf is, maar de driften van het vlees. Bovendien wordt aangegeven dat ware zelfbeheersing gefundeerd moet zijn in oprecht geloof om niet in veinzerij te vervallen.